AN EPIGRAPHIC PERSPECTIVE ON THE TAMGAS (EMBLEMS) OF KAZAKH TRIBES


Syeitkhan S.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, no.114, pp.329-350, 2025 (Scopus) identifier

Abstract

The Turkic peoples, who were part of the great steppe nomads, used emblems to define their sovereignty and independence since ancient times. Kazakh tribes also used individual emblems to preserve their independence and property. The history of these emblems, that defines the unity and integrity of tribes, is very deep. Determination of Kazakh tribes emblems, scientifically proof their image-forms still requires scientific research. Therefore, this theme is considered as a new theme that needs to be studied. Scientists studying Kazakh tribes often pay more attention to social and cultural issues of tribes, so their political views, nаtional values, and ideolоgy are oftеn neglected. We can see that this was influenced by various reasons. Аmong these issues, the study of the genealogy, slogans and emblems of Kazakh tribes is considered very important. The aim of the research is detailed study of Kazakhs’ tribe emblems of Ulu Juz (Great Horde), Orta Juz (Middle Horde) and Kishi Juz (Small Horde) based on scientific research, various expertises and historical data, scientific analysis and more. It was determined that most of alphabets used in Orkhon and Yenisei inscriptions are similar to these emblems after studying the shape form of emblems used among Kazakh tribes from an epigraphic point of view in the given article. Scientific examinations were made that the emblems of Kazakh tribes were mainly composed of such signs and emblems. The types of emblems were given according to special tables analyzing the emblems of Kazakh tribes given in the scientific data. In addition, new scientific information related to the common values, interests and cultures of peoples of the same Turkic origin was provided in our article.
Büyük bozkır göçebelerinin bir parçası olan Türk halkları, eski çağlardan beri egemenlik ve bağımsızlıklarını kanıtlamak amacıyla damga kullanmışlardır. Kazak kabileleri de bağımsızlıklarını ve mülklerini korumak için bireysel damgalar kullandıkları bilinmektedir. Kabilelerin birlik ve bütünlüğünü ifade eden bu damgaların tarihi oldukça derindir. Kazak boyları damgalarının belirlenmesi, görüntü-biçimlerinin bilimsel olarak kanıtlanması hala bilimsel araştırmalara ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle üzerinde çalışılması gereken yeni bir konu olarak değerlendirilmektedir. Kazak boylarını inceleyen bilim adamları genellikle boyların sosyal ve kültürel konularına daha fazla önem vermişlerdir. Dolayısıyla onların siyasi görüşleri, milli değerleri ve ideolojileri detaylı bir şekilde incelenmemiştir. Bunun çeşitli nedenlerden etkilendiği görülmektedir. Bu meseleler arasında Kazak boylarının soyağacı, slogan ve damgalarının incelenmesi oldukça önemli sayılmaktadır. Makalemizde Kazakların Büyük Yüz, Orta Yüz ve Küçük Yüz içerisinde yer alan kabile damgaları ile ilgili daha önceden yapılan bazı bilimsel araştırmaları incelemek, arşiv belgeleri ile karşılaştırmak veya daha detaylı araştırmak amaçlanmıştır. Ayrıca Kazak boyları arasında kullanılan damga biçimlerini epigrafik açıdan incelediğimizde onların Eski Türk dönemlerine ait Orhun ve Yenisey yazıtlarında kullanılan alfabelerin çoğuna benzediği görülmektedir. Makalemizde bu alfabelerin Kazak boylarında kullanılan damga, sembollerin kökenleri olduğu yönünde bilimsel analizler söz konusudur. Kazak boylarında kullanılan damga türleri tablo çekilinde verilmiştir. Yanı sıra Türk kökenli halklarının ortak değerleri ve kültürlerine ilişkin yeni bilimsel bilgilere de yer verilmektedir.