Akademik Veri Yönetim Sistemi
19. Uludağ İç Hastalıkları Ulusal Kış Kongresi, Bursa, Türkiye, 2 - 05 Mart 2023, sa.34, ss.352
Giriş ve Amaç: Graves’ orbitopati (GO), retroorbital dokuların otoimmün bir hastalığıdır. GO, genellikle hipertiroidi tanısı ile birlikte veya hipertiroidi tedavisi başlandıktan sonra ilk altı ay içerisinde ortaya çıkar. GO şüphesi varlığında tanı doğrulanmalı ve hastalık aktivitesi belirlenerek tedavi kararı verilmelidir. Antitiroid tedavi, cerrahi veya medikal tedavi, seçenekler arasındadır. Bunlara ek olarak ekstraorbital radyoterapi (OR) de bazı seçilmiş olgularda tedavi seçeneği olabilir.
Yöntem: Burada OR ile yanıt alınan elli iki yaşında bir erkek GO hastası sunulmuştur.
Bulgular: İstemsiz kilo kaybı şikayeti ile başvuran hastanın tetkiklerinde TSH <0.005 mU/L, serbest T3 28.39 ng/L, serbest T4 7.7 ng/L, TSH reseptör antikoru (TRAb) 387 IU/L olarak sonuçlandı ve Graves hastalığı (GH) tanısı konuldu. Antitiroid tedavisi başlanan hasta, tanıdan 3 ay sonra diplopi ve göz hareketlerinde kısıtlılık şikayeti ile başvurdu. GO tanısı konan hastanın fizik muayenesinde bilateral ekzoftalmusu mevcuttu, bilateral dışa bakış kısıtlılığı vardı. Klinik aktivite skoru (KAS) 3 olan hasta, orta derece GO tanısı ile toplamda 4.5 g IV yüksek doz steroid tedavisi aldı (haftada bir 500 mg 6 doz ve haftada bir 250 mg 6 doz, toplam 12 doz). Üç doz sonrası KAS skoru 2, 10. dozdan sonraki KAS skoru 3-4 olarak hesaplandı. Steroid tedavisini tamamladıktan sonra KAS skoru 6 olan hasta, steroide yanıtsız kabul edilerek cerrahi gerekliliği açısından Göz hastalıklarına konsülte edildi. Göz hastalıkları tarafından bilateral orbita dekompresyonu planlandı. Diplopi ve gözde hareket kısıtlılığı olan hastaya OR seçeneği de sunuldu. Cerrahiyi kabul etmeyen hastaya radyoterapi planlandı. 5+6 seans OR tedavisini tamamladıktan 8 ay sonra hastanın diplopi şikâyeti tamamen geriledi, hesaplanan KAS skoru 0 idi. Hasta, antitiroid ilaç tedavisi ile takibe alındı.
Tartışma ve Sonuç: GO, retroorbital dokuların otoimmün bir hastalığıdır ve GH’nin en sık görülen
ekstratiroidal semptomudur. GO, genellikle hipertiroidi tanısı ile birlikte veya hipertiroidi tedavisi
başlandıktan sonra ilk altı ay içerisinde ortaya çıkar. GH için patognomonik olan tirotropin reseptör
antikorları (TRAb), GO tanısı konan her hastada bulunur ve konsantrasyonu, hastalığın şiddeti ve
aktivitesi ile pozitif olarak ilişkilidir. GO tanısı konduğunda tanı doğrulanmalı ve hastalık aktivite ve
şiddeti belirlenmelidir. Tüm hastalara sigarayı bırakmaları önerilmeli ve ötiroidi sağlanmalıdır. Tedavi
yöntemine ve gerekliliğine hastalık aktivitesine göre karar verilmelidir. Acil dekompresyon gerektiren
durumlar dışında, aktif hastalık öncelikle medikal tedavi ile kontrol altına alınmalıdır ve bu noktada
ideal tedavi IV yüksek doz kortikosteroid tedavisidir. Bunlara ek olarak diplopi veya ekstraoküler kas
tutulumu gelişen aktif hastalarda OR düşünülmelidir. Biz de steroide dirençli olan GO tanılı hastamızda
konvansiyonel OR ile tam yanıt aldık. İn vitro çalışmalar, radyoterapinin orbital lenfositlerin ve
fibroblastların aktivitesini inhibe ettiğini, böylece proinflamatuvar sitokinlerin ve
glikozaminoglikanların üretimini azalttığını göstermiştir. Kortikosteroid ile OR kombinasyonu her iki
tedavinin tek başına etkisine üstündür. Katarakt, radyasyon retinopatisi ve radyasyona bağlı optik
nöropati muhtemel riskler arasındadır. Otuz beş yaşından genç hastalarda potansiyel malignite gelişim
riski göz önünde bulundurulmalıdır. Diyabetik retinopati ve ciddi hipertansiyon, retinal mikrovasküler
değişiklikleri artırabileceği için OR için kontrendikasyon kabul edilmektedir. GO tanılı aktif hastalarda
OR’nin bir seçenek olduğu unutulmamalıdır.