Her geçen gün nüfus artışı ve sanayileşme gibi sebeplerle enerji tüketiminin artması birincil (yenilenemez) enerji kaynaklarının üretimi ile tüketimi arasında dengesizlikler oluşmasına neden olmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarına yapılan yatırımların istikrarlı bir şekilde devam etmesi, dışa bağımlılığın azaltılarak ekonomik büyümeyi arttıracağı düşünülmektedir. Literatür çalışmaları incelendiğinde, enerji ile ekonomik büyüme arasındaki nedenselliği farklı metotları bir arada kullanan pek fazla çalışmaya rastlanmamaktadır. Çalışmamızda, Türkiye verileri kullanılarak 1993-2020 dönemleri arasında yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları ile ekonomik büyüme arasındaki nedensel ilişki araştırılmaktadır. Bu çerçevede öncelikle yapısal kırılmasız ve yapısal kırılmalı birim kök testlerine yer verilmektedir. Daha sonra, değişkenlerin durağanlık yapısına bağlı olarak Granger, Breitung-Candelon, Toda-Yamamoto, Hacker-Hatemi-J ve Hatemi-J gibi nedensellik testleri kullanılmaktadır. Çalışmamızda uygulanan birçok test sonucunda; yenilenemez enerji için ekonomik büyümeden yenilenemez enerjiye doğru, yenilenebilir için ise yenilenebilir enerjiden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensel ilişki olduğu bulunmuş olmasına rağmen, tüm (bütün) enerji bağlamında çift yönlü nedensellik olduğu belirlenmiştir.
The increase in energy consumption due to reasons such as population growth and industrialization with each passing day causes imbalances between the production and consumption of primary (non- renewable) energy resources. It is thought that the steady continuation of investments in renewable energy sources will increase economic growth by reducing foreign dependency. When the literature studies are examined, not many studies use different methods together to determine the causality between energy and economic growth. Using Turkey's data, our study investigates the causal relationship between renewable and non-renewable energy sources and economic growth between 1993-2020. In this framework, first of all, unit root tests with and without structural breaks are applied. Then, causality tests such as Granger, Breitung-Candelon, Toda-Yamamoto, Hacker- Hatemi-J, and Hatemi-J are used depending on the stationarity structure of the variables. As a result of many tests applied in our study; although it was found that there is a unidirectional causal relationship from economic growth to non-renewable energy for non-renewable energy and from renewable energy to economic growth for renewable energy, for all (whole) energy resources was bi-directional causality determined.
