Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Ziraat Mühendisliği X.Teknik Kongresi, Ankara, Türkiye, 13 Ocak - 17 Nisan 2025, ss.79-102, (Tam Metin Bildiri)
Tarımsal üretim sürecinde tarımsal faaliyetlerin her aşamasında atıklar açığa çıkmaktadır. Ortaya çıkan bu tür atıklara örnek olarak; tarla, bağ ve bahçeden oluşan toprak işleme, buda ma, ilaçlama vb. sürecinde ortaya çıkan atıklar gösterilebilir. Gübre çuvalları, zirai ilaç kalıntı ları ve kutuları, budama atıkları, mekanizasyondan kaynaklanan yağ, mazot vb. atıklar, tarıma dayalı sanayiden kaynaklanan atıklar ile hayvansal atıklar (dışkı, mezbahana işleme atıkları vb.) ilk olarak aklımıza gelen atıklar olmaktadır. Söz konusu bu atıklar bilerek ya da bilmeye rek açıkta bırakıldıkları sürece önemli çevre kirleticileri olmaktadır. Bu atıkların çevreye oluşturacağı olumsuz etkiler arasında; toprakta, yeraltı ile yerüstü su larda oluşturacağı kirlilik, istenmeyen veya rahatsız edici koku, atıkların cinsine göre organik maddenin ayrışma sürecinde açığa çıkan metan, karbondioksit, karbon monoksit, hidrojen sülfür gibi gazlar aracılığıyla atmosferin kirlenmesi, ayrıca atıklardan oluşan yığınlar sinek, böcek vb. canlıların doğal yaşam ortamları olması nedeniyle çevre, insan ve diğer canlıların yaşam koşulları üzerine oluşturacağı hastalıklar sıralanabilir. Tarımsal üretim sürecinde açığa çıkan ve kontrol altına alınmayan atıklardan kaynaklardan olumsuz etmenlerin etkilerini ortadan kaldırmak ya da en aza indirebilmek amacıyla bu atıkla rın yönetimi belli bir plan çerçevesinde yapılmalıdır. Atıkların yönetilmesinde izlenecek yollar arasında; a. Organik kökenli tarımsal atıklar kompostlanarak organik gübreye dönüştürülerek kul lanılmasının yaygınlaştırılması, b. Bitkisel ve hayvansal kökenli tarımsal atıkların piroliz işlemine tabi tutulmasıyla biyo kömürlerin elde edilmesi ve elde edilen biyokömürün tarımda gübre, toprak düzenleyici olarak kullanılmasının teşvik edilmesi, c. Toplanan atıklardan elde edilecek faydalı ürün olmadığı durumlarda atık bertaraf yön temi devreye alınmalı ve atıklar bu amaca uygun tesislerde kontrollü koşullarda yakılması yoluna gidilmesi, d. Atık yönetimi kapsamında eğitim çalışmalarının yapılması ve yaygınlaştırılması, e. Çevre koruma bilincinin geliştirilmesi ve ilaç, gübre, sulama suyu vb. tarımsal girdile rin bilinçli bir şekilde ve optimum düzeyde kullanımının teşvik edilmesi, f. İlgili mevzuatların güncelleştirilmesi, genişletilmesi ve yaptırım gücünün arttırılması gibi yöntemler sayılabilir. 123