Akademik Veri Yönetim Sistemi
Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2025
Şirketler kanunla var olan ve kanunun çizmiş olduğu amaçlarla donatılan ekonomik hayatın
en önemli aktörleridir. Şirketlerin kendisinin, yöneticisinin ve çalışanlarının kendilerinden
beklenen yasal mevzuata uygun davranışlar sergilememeleri sadece kendilerini değil,
toplumun her kesimini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Yasal mevzuata aykırılık teşkil
edecek eylemler gerçekleşmeden önce tespit edilerek gerekli önlemler alındığı taktirde düzen
korunacaktır. Bu motivasyonla ABD hukuk sisteminde doğan ve şirketlerin hukuka uygun bir
işleyişe sahip olmasıyla ilgilenen compliance kavramı ortaya çıkmıştır. Hukuka uyum
(compliance); şirketin kendisinin, organlarının ve çalışanlarının iş, işlem ve faaliyetlerinde
uymakla yükümlü olduğu her türlü yasal normlara, etik kodlara, şirket iç düzenlemelere ve
standartlara uygun hareket etmesidir. Compliance şirkette yasal normlara riayetin nasıl
sağlanacağı sorusuna cevap aramakla birlikte şirketin tüm birimlerini ilgilendiren ve şirketin
uymakla yükümlü olduğu her türlü yasal mevzuatı içine alan oldukça geniş ve kapsamlı bir
kavramdır. Bu doğrultuda çalışmada ABD hukukunda compliance kavramının gelişim süreci,
mahkeme kararlarında compliance yükümlülüğü ve özel hukuk alanındaki düzenlemeler ele
alınmıştır. Türk anonim şirketler hukuku bağlamında ise henüz açık bir şekilde yönetim
kurulunun compliance yükümlülüğünden bahsedilmemektedir. Çalışmada TTK, SerPK ve
ilgili diğer düzenlemelerde anonim şirketlerin hukuka uygun davranılmasını güvence altına
almaya yarayacak mekanizmalar bir diğer ifadeyle compliance yükümlülüğünün yansımaları
incelenmiştir.
Anahtar kelimeler: Compliance, Compliance Programı, Kurumsal Cezalandırma Kılavuzu,
Compliance Yükümlülüğü, Gözetim Yükümlülüğü, Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri,
Caremark Davası, Whistleblowing, COSO