ISPEC 17th INTERNATIONAL CONFERENCE ON AGRICULTURE, ANIMAL SCIENCES and RURAL DEVELOPMENT, Kırşehir, Turkey, 25 - 27 April 2025, pp.1146-1157, (Full Text)
Geleneksel doğrusal ekonomi modeli, “al-kullan-at” yaklaşımıyla doğal kaynakların hızla
tükenmesine ve çevresel bozulmaya neden olmaktadır. Bu modele alternatif olarak ortaya çıkan
döngüsel ekonomi, atık oluşumunu en aza indirmeyi, kaynak verimliliğini artırmayı ve
yenilenebilir enerji kaynaklarıyla desteklenen kapalı döngü sistemler oluşturmayı
amaçlamaktadır. Özellikle tarım sektörü, döngüsel ekonomi stratejilerinin kaynak kullanımında
verimlilik sağlama, dış girdilere bağımlılığı azaltma ve çevresel sürdürülebilirliği destekleme
açısından önemli bir uygulama alanıdır.
Döngüsel ekonomi yaklaşımı, kaynak kullanımının optimize edilmesi, atıkların minimize
edilmesi ve sürdürülebilir üretim sistemlerinin teşvik edilmesi yoluyla tarım sektöründe
çevresel ve ekonomik faydalar yaratma potansiyeline sahiptir. Döngüsel tarım uygulamaları,
organik atıkların kompost, biyogaz ve biyobazlı gübreler olarak değerlendirilmesi yoluyla
toprak sağlığını iyileştirmekte ve kimyasal girdilere olan bağımlılığı azaltmaktadır. Ancak,
döngüsel ekonomi ilkelerinin tarım sektörüne entegrasyonu, finansal kısıtlar, altyapı
gereksinimleri ve politika desteği gibi çeşitli zorluklarla karşı karşıyadır. Bu bağlamda çalışma,
döngüsel tarımın ekonomik, çevresel ve sosyal faydalarını ele alırken, uygulamada karşılaşılan
engelleri ve bu dönüşümün sürdürülebilir şekilde gerçekleşmesini destekleyecek politika
önerilerini tartışmaktadır.
Döngüsel ekonomi ilkelerinin tarımsal sistemlere entegrasyonu, ekonomik dayanıklılığı
artırmanın yanı sıra çevresel sürdürülebilirliği sağlamakta ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir
Kalkınma Amaçları ile uyumlu politikaların geliştirilmesine katkı sunmaktadır. Ayrıca, Yeşil
Mutabakat’ın temel unsurlarından biri olarak kabul edilen “Tarladan Çatala Stratejisi”, yalnızca
gıda ve tarım sektörleri ile sınırlı kalmayıp, döngüsel ekonomiye geçiş sürecinde de merkezi
bir rol üstlenmektedir.
Döngüsel ekonomi geleneksel doğrusal ekonomik modellerin aksine, doğal kaynakların daha
etkin kullanımını ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleriyle uyumlu üretim ve tüketim modellerini
teşvik etmektedir. Tarım sektöründe uygulanabilecek döngüsel ekonomi stratejileri, kırsal
kalkınmayı destekleyerek ekonomik büyüme ve çevresel sürdürülebilirlik arasında denge
kurulmasını sağlayabilir. Bu çalışmanın amacı, konuya ilişkin mevcut durumu değerlendirmek
amacıyla literatür taraması yaparak döngüsel ekonomi uygulamaları ile sürdürülebilir tarımsal
dönüşümü destekleyecek kapsamlı politika çerçevelerine yönelik öneriler sunmaktır.