Ahmet Metin ve Şirzat’taki Yer Adlarının Tespiti Üzerine


Creative Commons License

Çanaklı L. A.

Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, cilt.10, sa.53, ss.41-52, 2017 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 10 Sayı: 53
  • Basım Tarihi: 2017
  • Doi Numarası: 10.17719/jisr.20175334100
  • Dergi Adı: Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, Linguistic Bibliography, Linguistics & Language Behavior Abstracts, MLA - Modern Language Association Database, Political Science Complete, Sociological abstracts, Worldwide Political Science Abstracts
  • Sayfa Sayıları: ss.41-52
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Ahmet Metin ve Şirzat, Ahmet Mithat Efendi’nin en hacimli ve içerik bakımından en geniş romanlarından biridir. Eserde zengin bir Osmanlı gencinin, okuduğu İtalyanca bir romanda anlatılan Şirzat adlı Selçuklu şehzadesinin maceralı deniz yolculuğunu yeniden yaşamak ve bulunduğu yerleri görmek amacıyla çıktığı yolculuk anlatılır. Hem Ahmet Mithat’ın okuru bilgilendirme çabası hem de ele alınan konu gereği, romanda Eski Yunan, Selçuklu ve Orta Asya Türk tarihi, gemicilik ve denizcilik, etimoloji, psikoloji gibi birçok bilim alanına dair ayrıntılar bulmak mümkündür. Ayrıca bu yolculuk, okuyucuyu Ahmet Mithat Efendi’nin zengin birikimiyle beraber geniş ve ayrıntılı bir Akdeniz coğrafyasıyla da buluşturmaktadır. Ahmet Metin’in maiyetiyle birlikte İzmit’ten Sicilya’ya kadar gidip döndüğü otuz günlük yolculuk sırasında Yunanistan’ın güney ve batı kıyıları ile Güney İtalya ve Sicilya bölgesinde gezilen yerler çoğu zaman yeryüzü şekilleri, önemli yapıları, tarihleri ve mitolojik unsurlarıyla uzun uzun tasvir edilmiştir. Metnin neşredilmesindeki en önemli zorluklardan biri burada, sayısı 250’den fazla olan yer adlarının belirlenmesi noktasında ortaya çıkmıştır. Bazı adların orijinal yazılışları ile Osmanlı Türkçesindeki yazılışları arasındaki farklar, haritalarda gösterilmeyen yerel mevkiler, dizgi yanlışları veya yazarın bazı adları yanlış hatırlama ihtimali bu zorlukların başlıcalarındandır. Makalede söz konusu sorunlar örneklenecek, bu yer adlarının doğru ve eksiksiz olarak belirlenmesi için yapılan harita çalışması ve diğer araştırmalar hakkında bilgi verilecektir.