Kente göç etmiş kadının uyumu: Kültürleşme stratejileri tercihlerini belirleyen çevresel ve kişisel faktörler


Dervişoğlu Akpınar H., Öztürk A.

II. Çukurova Kadın Çalışmaları Kongresi, Adana, Türkiye, 28 - 30 Kasım 2018

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Adana
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Göçmenin yeni kültürle temasa nasıl yöneldiklerini açıklamak amacıyla Berry (1997, 2005) tarafından ileri sürülen Kültürleşme Modeli, hem psikolojik hem de dinamik temalar içeren zengin kuramlardan biri olma niteliğini taşımaktadır. Kuram, göçmenin kültürel örüntülerde meydana gelen bir değişim yaşadığını ve tercih ettiği kültürel yönelimlerin, uyumu ile bağlantılı olduğunu ileri sürmektedir (Sabatier ve Berry, 2008). Kurama göre kültürleşme stratejileri, göçmenin köken kültürü ve ev sahibi kültür arasındaki özelliklerini sürdürmek isteyip istememesine göre tercih edilen, dört farklı yolu temsil etmektedir (Asimilasyon, Ayrılma, Bütünleşme ve Marjinalleşme). Bu motivasyonun öncülü olarak, göç koşulları ve göçmenin yeni koşullar içinde kişisel özelliklerinin değerine dair bazı belirteçlerin etkili olabileceği belirtilmektedir. Bu çalışmada iç göç deneyimleyen kadınların kültürleşme süreci ele alınmıştır. Kültürleşme kuramının varsayımlarından yola çıkarak kente göç etmiş kadınların kültürleşme stratejileri tercihinin ne olduğu ve kültürleşme stratejilerinin çevreye ve kişiye bağlı değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığı araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bu sorulardan yola çıkarak araştırmanın ilk amacı Türkiye’de iç göç deneyimleyen kadınların tercih ettiği kültürleşme stratejilerini ortaya koymaktır. Çalışmanın ikinci amacı ise tercih edilen kültürleşme stratejilerinin göç edilen yerleşimin gelişmişlik düzeyi, kadının yaşadığı il, yaşı ve eğitim düzeyi gibi çevresel ve kişisel bazı değişkenler açısından incelemektir. Kültürleşme sürecinin, göç kararına genellikle aktif olarak katılmayan ama göçten doğrudan etkilenen bir yetişkin grubu olan kadında incelenmesinin, göçe dair kavrayışı arttıracağı umulmaktadır. Çalışma hem iç göç bağlamında hem de kadın örneklemle kültürleşme konusunu ele alan az sayıda çalışmadan biridir. Bu nedenle kültürleşme literatürü açısından önemli bir çalışmadır. Bu araştırmamızda, anket çalışması yoluyla Bursa, Ankara ve İstanbul illerine göçmüş ve yaşları 20-60 arasındaki 215 kadından; kültürleşme stratejileri, köken yerleşim büyüklüğü, eğitim düzeyi ve yaşa dair veri toplanmıştır. Veriler katılımcıların öz bildirimine dayanmaktadır ve araştırmanın amaçları doğrultusunda yazarlar tarafından oluşturulan Göçmene Dair Bilgi Formu ve Kültürleşme Tutumları Ölçeği (Ataca ve Berry, 2002) aracılığı ile elde edilmiştir. Dolayısıyla araştırma betimsel bir çalışmadır. Varyans Analizi tekniği kullanılarak yapılan analiz sonuçları, en çok tercih edilen kültürleşme stratejisinin bütünleşme olduğunu göstermektedir. Fakat Çoklu Varyans Analizi sonuçlarına göre kadınların tercih ettiği kültürleşme stratejilerinin göç edilen yerleşimin gelişmişlik düzeyi, kadının yaşadığı il, yaşı ve eğitim düzeyine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, farklı büyükşehirlere farklı yerlerden göçmüş, farklı eğitim düzeyi ve yaştaki kadınların kendi kültürünü terk etmeden fakat ev sahibi kültürle de ilişkiler geliştirerek uyum sürecini yaşadığı söylenebilir.