Akademik Veri Yönetim Sistemi
II. Çukurova Kadın Çalışmaları Kongresi, Adana, Türkiye, 28 - 30 Kasım 2018
Göçmenin yeni kültürle temasa nasıl yöneldiklerini
açıklamak amacıyla Berry (1997, 2005) tarafından ileri sürülen Kültürleşme
Modeli, hem psikolojik hem de dinamik temalar içeren zengin kuramlardan biri
olma niteliğini taşımaktadır. Kuram, göçmenin kültürel örüntülerde meydana
gelen bir değişim yaşadığını ve tercih ettiği kültürel yönelimlerin, uyumu ile
bağlantılı olduğunu ileri sürmektedir (Sabatier ve Berry, 2008). Kurama göre
kültürleşme stratejileri, göçmenin köken kültürü ve ev sahibi kültür arasındaki
özelliklerini sürdürmek isteyip istememesine göre tercih edilen, dört farklı
yolu temsil etmektedir (Asimilasyon, Ayrılma, Bütünleşme ve Marjinalleşme). Bu
motivasyonun öncülü olarak, göç koşulları ve göçmenin yeni koşullar içinde
kişisel özelliklerinin değerine dair bazı belirteçlerin etkili olabileceği
belirtilmektedir. Bu çalışmada iç göç deneyimleyen kadınların kültürleşme
süreci ele alınmıştır. Kültürleşme kuramının varsayımlarından yola çıkarak
kente göç etmiş kadınların kültürleşme stratejileri tercihinin ne olduğu ve
kültürleşme stratejilerinin çevreye ve kişiye bağlı değişkenlere göre
farklılaşıp farklılaşmadığı araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Bu
sorulardan yola çıkarak araştırmanın ilk amacı Türkiye’de iç göç deneyimleyen
kadınların tercih ettiği kültürleşme stratejilerini ortaya koymaktır.
Çalışmanın ikinci amacı ise tercih edilen kültürleşme stratejilerinin göç
edilen yerleşimin gelişmişlik düzeyi, kadının yaşadığı il, yaşı ve eğitim
düzeyi gibi çevresel ve kişisel bazı değişkenler açısından incelemektir.
Kültürleşme sürecinin, göç kararına genellikle aktif olarak katılmayan ama
göçten doğrudan etkilenen bir yetişkin grubu olan kadında incelenmesinin, göçe
dair kavrayışı arttıracağı umulmaktadır. Çalışma hem iç göç bağlamında hem de
kadın örneklemle kültürleşme konusunu ele alan az sayıda çalışmadan biridir. Bu
nedenle kültürleşme literatürü açısından önemli bir çalışmadır. Bu
araştırmamızda, anket çalışması yoluyla Bursa, Ankara ve İstanbul illerine
göçmüş ve yaşları 20-60 arasındaki 215 kadından; kültürleşme stratejileri,
köken yerleşim büyüklüğü, eğitim düzeyi ve yaşa dair veri toplanmıştır. Veriler
katılımcıların öz bildirimine dayanmaktadır ve araştırmanın amaçları
doğrultusunda yazarlar tarafından oluşturulan Göçmene Dair Bilgi Formu ve
Kültürleşme Tutumları Ölçeği (Ataca ve Berry, 2002) aracılığı ile elde
edilmiştir. Dolayısıyla araştırma betimsel bir çalışmadır. Varyans Analizi
tekniği kullanılarak yapılan analiz sonuçları, en çok tercih edilen kültürleşme
stratejisinin bütünleşme olduğunu göstermektedir. Fakat Çoklu Varyans Analizi
sonuçlarına göre kadınların tercih ettiği kültürleşme stratejilerinin göç
edilen yerleşimin gelişmişlik düzeyi, kadının yaşadığı il, yaşı ve eğitim
düzeyine göre farklılaşmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, farklı büyükşehirlere
farklı yerlerden göçmüş, farklı eğitim düzeyi ve yaştaki kadınların kendi
kültürünü terk etmeden fakat ev sahibi kültürle de ilişkiler geliştirerek uyum
sürecini yaşadığı söylenebilir.