FARKLI KURUTMA SICAKLIKLARI VE EKSTRAKSİYONLARIN Rheum ribes BİTKİSİNİN ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTESİNE ETKİSİ

Creative Commons License

Akpınar Bayizit A., Şahin Dilmenler P., Bekar E.

5. GELENEKSEL GIDALAR SEMPOZYUMU, Bursa, Türkiye, 24 - 26 Kasım 2022, ss.3

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bursa
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.3
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bitki özleri ve ekstraktlarının antimikrobiyal aktiviteleri özellikle alternatif tıp ve etnik tedaviler, farmasötik maddeler ile doğal koruyucuların temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, daha az yan etkiye sahip ve toksik olmayan antimikrobiyal bitkilerin incelenmesi önem kazanmaktadır. Tıbbi ve aromatik bitkiler, geleneksel mutfak kültüründe aroma ve lezzet verici olarak kullanılmakla birlikte ilaç ve kozmetik alanlarında da değerlendirilmektedirler. Son yıllarda yürütülen çalışmalar tıbbi önemi bilinen ancak ticari üretimi yapılmayan/yapılamayan yabani türlerin biyoaktif bileşenleri ile bunların fonksiyonel ve farmakolojik özelliklerinin incelenmesi üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Yabani ravent (Rheum ribes) Polygonaceae (kuzukulağıgiller) familyasından, çok yıllık otsu ve farmasötik özellikleri literatürdeki çalışmalarla incelenmiş tıbbi ve aromatik bir bitkidir. Doğu Anadolu Bölgesi’ne özgü olarak (Bitlis, Muş, Ağrı, Bingöl, Elazığ, Erzincan, Malatya, Van, Hakkari, Tunceli, Erzurum, Iğdır, Kars, Sivas, Kahramanmaraş ve Adıyaman illerinde) yetişen bitki halk dilinde ‘Işkın, Uçkun, Işgın, Dağ Muzu, Yayla Muzu’ adları ile anılmaktadır. Son yıllarda Rheum ribes’in antioksidan, anti-bakteriyel, anti-trikomonas, anti-viral, anti-fungal, anti-diyabetik, anti-diyareik ve anti-hiperlipidemik özelliklerine sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda, serbest radikalleri yüksek oranda bağladığı ve yüksek fenolik madde içeriğine sahip olduğu belirlenen ışkının bu özellikleri sebebiyle fonksiyonel gıda bileşeni olarak nitelendirilebileceği ifade edilmiştir.

Bu çalışma kapsamında, Rheum ribes (ışkın)’in antimikrobiyal özellik üzerine farklı sıcaklıklarda gerçekleştirilen konvansiyonel kurutma prosesinin etkisi incelenmiştir. Test mikroorganizmaları olarak gram negatif Escherichia coli ATCC25922 ve Salmonella Enteritidis ATCC13076 ile gram pozitif Bacillus subtilis ATCC6633, Streptecoccus mutans ATCC25175 ve Listeria monocytogenes ATCC7644 kullanılmıştır. Antimikrobiyal etki gözlemlenen ışkın ekstrakt örneklerinin inhibe ettikleri test mikroorganizmalar üzerindeki minimum inhibisyon konsantrasyonu (MİK), Minimum Bakterisidal Konsantrasyonu (MBK) ile bakterisidal etkinin süresini saptamak amacıyla Zamana Bağlı Kinetik Öldürme Düzeyi belirlenmiştir. Çalışma sonucunda  farklı sıcaklık parametreleri ile kurutulan ışkın örneklerinin, farklı ekstraksiyonlar kimyasalı ve ekstraksiyon konsantrasyonu (etanol-su, metanol-su) ile elde edilen özütlerinin test mikroorganizmaları üzerine farklı düzeylerde antimikrobiyal etki gösterdiği gözlemlenmiştir. Elde edilen ana stok çözelti oranının (100 mg/mL) altında antimikrobiyal etki gözlemlenmez iken; bu etki 15 dk.’dan daha kısa sürede gerçekleşmiştir. 

Antimicrobial activities of medicinal drugs and plant extracts form the basis of alternative medicine and ethnic medicine, pharmaceutical and natural preservatives’ development. Therefore, it is important to search plants that have antimicrobial potential with less side effects or not toxic. Medicinal and aromatic plants are used as aroma and flavouring agents in traditional culinary, and also used in folk medicine and cosmetics. In recent years an increasing number of studies have focused on the examination of the functional and pharmacological properties of phytochemical components obtained from wild plant species that have medical potential but not commercially produced.

Wild rhubarb (Rheum ribes) is a herbaceous perennial plant from the Polygonaceae family, and its pharmaceutical properties have widely been studied in the literature. The plant is native to Eastern Anatolia Region (in the provinces of Bitlis, Muş, Ağrı, Bingöl, Elazığ, Erzincan, Malatya, Van, Hakkari, Tunceli, Erzurum, Iğdır, Kars, Sivas, Kahramanmaraş and Adıyaman), where is locally called as 'Işkın, Uçkun, Isgin, Mountain Banana, Highland Banana'. In recent years, it has been determined that Rheum ribes has antioxidant, anti-bacterial, anti-trichomonas, anti-viral, anti-fungal, anti-diabetic, anti-diarrheic and anti-hyperlipidemic properties. These reports stated that Rheum ribes, having high binding potential of free radicals and a high phenolics content, can be designated as a functional food component due to these properties.

Within the scope of this study, the effect of the conventional drying process performed at different temperatures and extraction procedures on the antimicrobial properties of Rheum ribes was investigated. Gram negative Escherichia coli ATCC25922 and Salmonella Enteritidis ATCC13076 and gram positive Bacillus subtilis ATCC6633, Streptecoccus mutans ATCC25175 and Listeria monocytogenes ATCC7644 were used as test microorganisms. In order to evaluate the Minimum Inhibitory Concentration (MIC), Minimum Bactericidal Concentration (MBC) and the Time-Dependent Killing Kinetics, to understand the duration of the bactericidal effect, were determined. As a result of the study, it was observed that the extracts obtained by the help of different solvents at various concentrations (water, ethanol-water, methanol-water) of Rheum ribes samples dried under different temperature parameters showed diverse antimicrobial impact on the test microorganisms. No antimicrobial effect was observed below the main stock solution concentration (100 mg/mL); and the inhibition was shown to occur in less than 15 minutes.