Canlı Verici Hakları Koruyuculuğu, Türkiye’de ilk kez 2022 yılında yayımlanan Organ Nakli Hizmetleri Yönetmeliği ile yasal bir çerçeveye kavuşturulmuştur. Bu rolün amacı, canlı verici adaylarının karar verme süreçlerinde gönüllülük, bilgilendirilmiş onam ve etik ilkeler doğrultusunda değerlendirilmesini sağlamaktır. Bu derleme çalışması, Canlı Verici Hakları Koruyucusu kavramını teorik ve yasal yönleriyle ele almakta; söz konusu rolün tanımı, görevlendirme süreci, görev ve sorumlulukları ile sahip olması gereken nitelikler bağla mında mevcut literatür ışığında incelenmektedir. PubMed, Scopus ve Google Scholar gibi uluslararası veri tabanlarının yanı sıra, Türkçe yasal ve mesleki kaynaklardan yararlanılarak yürütülen kapsamlı literatür taraması sonucunda, bu alandaki akademik çalışmaların sınırlı olduğu, uygulayıcılar açısından ise rehber niteliğinde kaynaklara duyulan gereksinimin devam ettiği gözlemlenmiştir. Bu çerçevede, çalışma hem ilgili literatüre katkı sunmayı hem de uygulamada görev alacak profesyonellere yapısal bir bakış açısı kazandırmayı amaçlamaktadır.
Protection of Living Donor Rights was first legally recognised in Türkiye with the Regulation on Organ Transplantation Services published in 2022. This role aims to ensure that prospective living donors are evaluated in decision-making processes in line with voluntariness, informed consent, and ethical principles. This review study addresses the concept of Living Donor Rights Protector in terms of theoretical and legal aspects; the definition of this role, the appointment process, duties and responsibilities, and the qualifications that the role should have are examined in the l ight of the existing literature. As a result of the comprehensive literature review conducted by making use of international databases such as PubMed, Scopus, and Google Scholar, as well as Turkish legal and professional sources, it has been observed that academic studies in this field are limited and the need for guiding resources for practitioners continues. In this framework, the study aims to both contribute to the relevant literature and to provide a structural perspective for professionals who will take part in practice.
