4 th INTERNATIONAL ISTANBUL CURRENT SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, İstanbul, Türkiye, 1 - 02 Mayıs 2023, ss.86-87
Son yıllarda beslenme ve sağlık arasındaki ilişki konusunda bilinçlenen tüketiciler gıdalardan sadece temel
besin ögelerinin sağlanması değil aynı zamanda çeşitli sağlık faydaları ile yaşam kalitesinin arttırılmasına
katkıda bulunmalarını da beklemektedirler. Bu bağlamda fonksiyonel gıdalar ve gıda bileşenleri kavramı
gündeme gelmiştir. Alternatif tıp alanında bitkilerden elde edilen doğal ekstraktlar çeşitli hastalıkların
tedavisi/önlenmesi amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. Bitkisel ekstrakların sağlık üzerine olumlu
etkileri çoğunlukla bitkinin kendini kirlilik, stres, kuraklık, UV ışınlarına maruz kalma, hastalıklar ve
patojenik saldırı gibi çevresel tehlikelerden korumak ya da karakteristik tadı, rengi, kokusunu oluşturmak için
sentezlediği besleyici değeri olmayan ikincil (sekonder) metabolitler yani “fitokimyasallar” ile
ilişkilendirilmektedir. Alkaloitler, flavonoidler, saponinler, tanenler ve fenolik bileşikler gibi fitokimyasallar
antioksidan aktivite göstererek serbest radikallerin aktivitesini engellemekte, kronik hastalık riskini
azaltmakta ve genel sağlığı korumaya yardımcı olmaktadırlar. Lilium candidum L (Ak Zambak), zambakgiller
(Liliaceae) familyasından çiçek soğanıyla yetişen, çok yıllık, uzun boylu, büyük gösterişli çiçekleri olan Orta
Doğu kökenli otsu yabani bir geofittir. Aydın, Muğla, Antalya, Mersin, Balıkesir ve İzmir illerinde doğal
olarak yayılım gösteren L. candidum petal ve soğanlarının etnik tıp alanında eski çağlardan beri yaşa bağlı
kas hastalıkları, iltihaplı ve süpüratif yaralar, yanık, öksürük, ülser, cilt iltihapları, diyabet, kanser, ve
enflamatuar hastalıklar da dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıkların tedavisi amacıyla kullanıldığı
bilinmektedir. Çalışmamızda Ak Zambak bitkisinin “soğan” larının biyoaktif bileşikleri ve antioksidan
aktivitesi incelenmiştir. Bu kapsamda toplam fenolik ve flavonoid içeriği, antioksidan aktivite ve
biyoerişilebilirlik özellikleri ile fenolik ve flavonoidlerin karakterizasyonu gerçekleştirilmiştir. Soğan
örneğinde en yüksek biyoaktif bileşen ve antioksidan özelliğe ulaşmak için en uygun ekstraksiyon metodunu
belirlemek amacıyla da farklı konsantrasyonlarda etanol:su çözeltisi (EtOH:su, %70, 50 ve 30) kullanılmıştır.
Sonuçlara göre soğan için en yüksek fenolik madde değerleri %50 etanol ekstraktında saptanırken, en yüksek
toplam flavonoid madde değerleri ise %30 etanol ekstraktında bulunmuştur. DPPH ile en yüksek antioksidan
kapasite %50 etanol ekstraksiyonunda bulunurken, FRAP metoduyla %70 etanol ekstraksiyonu ve CUPRAC
metoduyla ile %30 etanol ekstraktında belirlenmiştir. Örneklerde biri hidroksibenzoik asit ve dördü
hidroksisinamik asit olmak üzere beş adet fenolik asit ile dördü flavanol olan flavonoidler olmak üzere
toplamda 9 adet bileşik tanımlanmıştır. En yüksek fenolik ve flavonoid madde içerikleri ile FRAP ve
CUPRAC metotlarıyla antioksidan aktivite in vitro biyoerişilebilirliği %50 etanol ekstraktları ile elde
edilirken, DPPH metodu için %30 etanol ekstraksiyonunda gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, L.
candidum soğanlarının etanol ekstraktları, gıda, ilaç ve kozmetik sanayisinde potansiyel antioksidan kaynağı
olarak değerlendirilebilir özelliktedir.
In recent years the expectations of consumers, who became more conscious of the relationship between
nutrition and health, about food is not only providing essential nutrients, but also to contribute increasing the
quality of life besides various health benefits. In this context, the concept of "functional foods and food ingredients" has been developed. In alternative medicine applications natural compounds obtained from plants
are widely used for the treatment and/or prevention of various diseases. The positive effects of plant extracts
on health are mostly composed of non-nutritive secondary metabolites, known as "phytochemicals,"
synthesized by the plant to protect itself from environmental hazards such as pollution, stress, drought,
exposure to UV rays, diseases and pathogenic attack, or to create its characteristic taste, color and smell.
Phytochemicals such as alkaloids, flavonoids, saponins, tannins and phenolic compounds are considered to be
responsible for antioxidant activity, scavenging of free radicals, reduction the risk of chronic diseases and
improvement of overall health and wellness. Lilium candidum L (White Lily), member of Liliaceae family, is
a perennial, tall, herbaceous wild geophyte of Middle East origin and grows from bulbs. L. candidum is a
native species to Türkiye, particularly for Aydın, Muğla, Antalya, Mersin, Balıkesir and İzmir provinces. The
petals and bulbs of L. candidum has long been used since ancient times in ethnic medicine for treatment of
various ailments, including age-related muscle diseases, inflammatory and suppurative wounds, burns,
coughs, ulcers, skin inflammations, diabetes, and cancer. Therefore, the peresent study evaluated the bioactive
compounds and antioxidant activity of the “onions” of the White Lily plant. In this context, total phenolic and
flavonoid contents, antioxidant activity, bioaccessibility properties and characterization of phenolics and
flavonoids were carried out. Different concentrations of ethanol: water (EtOH: water, 70, 50 and 30%) were
used to determine the most appropriate extraction method to achieve the highest bioactive component content
and antioxidant properties of bulbs. The results have shown the highest phenolic compound levels were found
in 50% ethanol extract, while the highest total flavonoid values were in 30% ethanol extract. The highest
antioxidant capacity according to DPPH method was obtained by 50% ethanol extraction, whereas it was with
for 70% ethanol extraction FRAP method and for 30% ethanol extraction for CUPRAC method. In bulb
samples, a total of 9 compounds were characterized, including five phenolic acids, one of which is
hydroxybenzoic acid and four of which is hydroxycinnamic acid, and flavonoids, four of which are flavanols.
In vitro bioavailability of phenolics, flavonoids and antioxidant activity by FRAP and CUPRAC methods were
higher in 50% ethanol extracts, however, for the DPPH method it was observed in 30% ethanol extracts.
Consequently, the results of the research imply that ethanolic L. candidum bulb extracts can serve as a
potential natural antioxidant for the food, pharmaceutical and cosmetic industries.