Akademik Veri Yönetim Sistemi
XII. Ulusal Tıp Eğitimi Kongresi, Samsun, Türkiye, 19 - 22 Mayıs 2022, ss.144-145
Giriş:Günümüzde tıp fakültelerinde eğitim alan öğrenci sayısının klinik beceri eğitimlerinin verilebilmesinde optimum kapasiteyi aşmasına bağlı olarak tek tek eğitime yeterli zamanın olmaması, olumsuz ekonomik ortam ve eğiticilerin yoğun iş yükü nedeniyle gerekli yetkinliğin kazandırılması için yeni öğretme ve öğrenme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu amaçla kullanılan yöntemlerden birisi olarak akran yardımlı eğitim (AYE), profesyonel olmayan benzer sosyal gruplardan insanların birbirlerinin öğrenmelerine yardımcı olması ve öğreterek öğrenmesi olarak tanımlanmaktadır. AYE yöntemi kullanılarak yapılan araştırmalar eğitim alan öğrencilerin eğitimlere daha fazla katılım gösterdiklerini, soru sormada daha rahat olduklarını ve öğretilen beceriyi daha iyi kavradıklarını; eğiticilerinse hem hazırlık sırasında hem de eğitim esnasında kendilerini geliştirdiklerini ortaya koymuştur. Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi de (BUÜTF) öğrenci sayısı bakımından Türkiye’de en fazla kontenjana sahip fakültelerden bir tanesidir. Klinik beceri uygulamalarının tüm öğrencilere etkin biçimde verilebilmesi için AYE bir öğretim tekniği olarak kullanılmaktadır. Amaç: Bu çalışmada BUÜTF’de akran eğiticiler ve uzmanlık öğrencileri tarafından verilen Vacutainer ile kan örneği alma etkinliğinin bu eğitimi alan tıp fakültesi öğrencileri tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışma 23 Aralık-13 Ocak tarihleri arasında BUÜTF’de yürütülmüştür. Akran destekli klinik beceri eğitiminin değerlendirilmesi amacı ile Aşama 1-Dönem 3 öğrencilerine Vacutainer ile kan alma eğitimi belirlenmiştir. Eğitici olarak iki BUÜTF Tıbbi Biyokimya uzmanlık öğrencisi ve beceriye özgü eğitici eğitimleri tamamlanan beş Dönem 5 öğrencisi belirlenmiştir. Her oturumda ortalama 28 öğrencinin bulunduğu 12 farklı oturuma toplamda 308 öğrenci katılmıştır. İlk 6 oturumdaki öğrencilere uzmanlık öğrencileri tarafından; sonraki 6 oturumdaki öğrencilere akran eğiticiler tarafından eğitim verilmiştir. Eğitime katılan öğrencilere eğiticilerin değerlendirilmesine yönelik 1 açık uçlu ve 12 adet 5-li Likert ölçeğiyle hazırlanmış toplam 13 soruluk anket çevrimiçi olarak uygulanmıştır. SPSS 21 programı kullanılarak yapılan veri analizinde anlamlılık için eşleştirilmiş t testi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya Dönem 3 öğrencilerinin %78,9'u (308/390) katılmıştır. Her iki eğitici grubu da 154’er öğrenci tarafından değerlendirilmiştir. Anketlerden elde edilen verilere göre AYE veya uzmanlık öğrencileri tarafından verilen eğitimler arasında genel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır, yalnızca ‘akran eğiticim gerektiğinde yardımcı tavsiyeler verdi’ önermesinde uzmanlık öğrencileri lehine anlamlı farklılık görülmüştür (p=0,044). Akran eğiticilerin değerlendirildiği anketlerde en yüksek ortalama ‘akran eğiticime güven duydum’ iken; uzmanlık öğrencilerinin değerlendirildiği anketlerde en yüksek ortalama ‘tartışmalarda kırıcı olmadan konuştu’, ‘gerektiğinde yardımcı tavsiyeler verdi’, ‘eğiticim sorularımı yanıtlayabildi’ ve ‘eğiticimin benim görüşlerime saygılı olduğunu düşünüyorum’ önermeleridir. Her iki ankette en düşük ortalama ise ‘eğiticimle çalıştıktan sonra rahatça klinikte çalışabilirim’ oldu.Sonuç: AYE yıllardır tıp eğitimde klinik beceri laboratuvarları, probleme dayalı öğrenme, küçük grup çalışmaları gibi farklı alanlarda efektif olarak kullanılmaktadır. Akran destekli eğitimin yalnızca kurum düzeyinde değil akran eğitici ve öğrencilere sosyal ve akademik olarak birçok avantaj sağladığı görülmüştür. Profesyonel olmayan kişilerin eğitici sorumluluğunu üstlenmesi akran destekli eğitiminverimliliğinin uzman destekli eğitimlerle karşılaştırılmasına yol açmıştır. BUÜTF’de yapılan bu çalışma, AYE ve uzmanlık öğrencileri tarafından verilen eğitimlerin eşdeğer etkinliği olduğunu göstermiştir. Uzman eğiticilerle yapılan birçok farklı çalışmada buna benzer sonuçlar elde edilmiş, hatta akran destekli öğrenmenin öğrenciler için sosyal açıdan daha avantajlı olduğu sonucuna varılmıştır. Özellikle kontenjan ilişkili problem yaşayan fakültelerde öğrenciler için hem öğrenme hem de öğretme yönüyle AYE, eğitim yöntemi olarak dikkate alınmalıdır.
Anahtar Kelimeler akran yardımlı eğitim, klinik beceri eğitimi