Akademik Veri Yönetim Sistemi
İdealkent, cilt.12, sa.özel, ss.115-145, 2021 (Hakemli Dergi)
Kamusal mekânlar geçmişten beri toplumsal yaşamın gelişmesinde ve sürdürülmesinde önemli roller üstlenmektedir. Sosyalleşme ve ticaret olanakları sunmaktan, kent kültürünü ve kimli-ğini korumaya, toplumun fiziksel ve ruhsal sağlığını geliştirmekten, hizmetlere ve bilgiye eriş-meye kadar pek çok gereksinim kamusal mekânlar tarafından sağlanır. Bu durum kamusal mekânların fiziksel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla birlikte yönetimini gerektirir. Bütüncül bir bakış açısıyla yönetilmeyen kamusal mekânlar bakımsızlık, kalitesizlik, terkedilme, güven-sizlik, özelleşme gibi pek çok sorunla karşı karşıya kalabilir. Bu sorunların önüne geçebilmek için bugün pek çok gelişmiş ülkede kamusal mekânları tasarlamaya ve geliştirmeye yönelik kentsel tasarım araçları kullanılmaktadır. Ülkemizde ise kentsel tasarım araçları geliştirme ko-nusundaki deneyimler henüz yetersiz olduğundan, bu çalışmada kamusal mekân kalitesinin arttırılmasında kentsel tasarım araçlarının rolünü araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada önce-likle literatür araştırması yapılarak kamusal mekân kalitesini oluşturan boyutlar, kriterler ve bileşenler tanımlanmıştır. Daha sonra yedi farklı kentten seçilmiş kentsel tasarım araçlarında -özellikle tasarım rehberlerinde- kamusal mekânlarda kaliteyle ilgili hangi bileşenlerin ve tasa-rım ilkelerinin öne çıktığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’de kamusal mekânların kali-tesini arttırmak için geliştirilecek bir tasarım rehberinde yer alması önerilen kalite kriterleri ve bileşenleri tanımlanmış, bunların uygulanma alanlarına göre tasarım ilkeleri oluşturulmuştur. Yapılan çalışmanın Türkiye’deki kamusal mekânların geliştirilmesine yönelik tasarım rehber-lerinin hazırlanmasında merkezi ve yerel yönetimlere yol göstereceği düşünülmektedir.