Akademik Veri Yönetim Sistemi
16th International Anatolian Forensic Sciences Congresss, Ankara, Türkiye, 3 - 05 Haziran 2022
Kriminal olaylarda ayakkabı izlerinin, suçlunun olay mahallindeki durumunu çeşitli
zeminlerden fiziksel ve dijital yöntemler kullanılarak tespit edilmesinde üç boyutlu tarama
yöntemleri son yıllarda en yaygın kullanılan yöntemlerdendir.
Ayak izi, bir suç mahallinde ele geçirilen en yaygın fiziksel kanıt türlerinden biridir. Adli tıp
da ayak izi kanıtı, bir kişinin kimliğini belirlemede önemli bir rol oynayabilir. Bu nedenle
muayenesi birinci derecede önemlidir. Morfolojik özellikleri gözlemleyerek ve karşılaştırarak
bir bağlantı kurulabilir. Fail ile ayak izleri yalınayak baskılar, üç boyutlu baskı vb. tekniklerle
alınabilmektedir. Üzerine etkilendikleri alt tabakaya bağlı olarak boyutsal baskı ve buna göre
sorgulanan baskıların tespiti için farklı yöntem ve teknikler de uygulanmaktadır. Ceza
soruşturması davalarıyla uğraşırken, ayak izi, şüphelileri tutuklamak için kilit faktördür, ancak
yüksek hassasiyetli bir ayak izi modeli elde etmek zordur. Emniyet görevlileri ve polis
genellikle geleneksel ayak izi analizi alma yöntemini kullanmaktadır. Ancak geleneksel
olarak kabul edilen ayak izi alma yöntemi ile yüksek verim sağlanamamaktadır.
Ayakkabı izinin tarama yöntemi; olay yerinde taranıp ve yerden alınarak yani 3D tarama
yöntemi (3D scanning) adı altında müdahale ederek, ayakkabı izlerine ait verilerin sağlam
(bozulma, kırılma deformasyon gibi etkiler olmadan) bir şekilde ilgili Kriminal
laboratuvarlarına ulaştırılmasını sağlamaktadır. Bu durum hem iş yükü hem de
karşılaştırılacak bulgunun daha güvenilir bir şekilde incelenmesine destek sağlar. Değişik
toprak zeminlerinde iz alma yöntemlerinde kullanılan malzemeler dişci alçısı gibi alışıla
gelmiş yöntemler olup, bunun dışında farklı malzemeler kullanılarak da ayak izlerinin
alınması söz konusudur. 3D taramalı ile ayakkabı izinin daha net olarak alınması ve
laboratuvar ortamına götürülmesi veya kargolanma sırasında oluşabilecek problemlerin
giderilmesine destek sağlayacaktır. niteliktedir. Günümüzde olay yerinde kullanılan üç
boyutlu izlerin çok zahmetli ve alışa gelmiş dışında – alçı ile kalıp alma- yöntemi olması hem
de zaman açısından olay yeri inceleme personeline kolaylık sağlamasına olanak tanımaktadır.
Bu yöntem, olay yerindeki bulgunun zarar görmeden ve kalıplama sırasında oluşabilecek
hasarlardan uzak olarak taranarak veri elde edilmesinin yanında bulgu olarak kriminal
laboratuvarlarına doğru ve güvenilirliği yüksek bir şekilde iletilmesini kolaylaştıracak bir
yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Amaç: Çalışmada; 3 boyutlu tarama (Scanning) yöntemi ile 3D görüntüleme cihazı ile kalıp
toprak üzerinde bırakılan ayakkabı izi alınarak, standart veya klasik olarak bilinen yöntemle
karşılaştırılması ile avantajlarının belirlenmesini hedeflemektedir.
Yöntem: 3D Tarama yöntemi ise portatif el tarama cihazıyla olay yerinde oluşan üç boyutlu
izlerin daha hızlı ve bozulmaya mahal vermeden taranması hedeflenmektedir. 3D tarayıcı,
doğru ayak izi 3D verilerinin sunulmasında ve veri toplama sürecinin kısa sürede
basitleştirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır.
Aynı zamanda ayak izinin derinliğini ve dokusunu bozmadan olay yerinden alınan alçı sistemi
bulgularında; kırılma, bozulma ve ilgili birimlere kargolanmasında oluşabilecek sorunların
giderilmesini desteklemektedir. Dijital ortam yoluyla kriminal laboratuvarlarına olay
yerinden anında veri sağlanmasına da destek olacaktır.
Dört farklı ayakkabı ve izinin standart olan alçı yöntemi ve 3 boyutlu tarama yöntemiyle
alınarak, alçı kalıp ve steoro mikroskobundan alınan veriler ve tarama verilerinin
incelenmesini içermektedir. 4 farklı ayakkabı ve 4 farklı ayakkabı izinin karşılaştırılmasında,
önce kendi orijinal taban özelliklerinin yüksek doğruluk ile belirlenmesi gerçekleştirilecektir.
Alçı kalıp sisteminde üç farklı toprak yüzeyinden ayakkabı izinin alınması, aynı toprak zemin
üzerinden de 3 boyutlu tarama ile izin dijital ortama aktarılması sağlandıktan sonra her iki
teknikte orijinal ayakkabı izi ile karşılaştırılır.
Bulgular: Alçı kalıp ve 3D tarama işleminde yapılan üç boyutlu ayakkabı izlerinin alçı kalıp
izine göre verimlilik, zaman ve doğruluk açısından karşılaştırma yapıldığında daha etkin
kullanılabileceği inceleme konusunda personele kolaylık sağlayacağı, alçı kalıp sisteminin
daha ilkel kaldığı görülmüştür.
Sonuç: Yapılan alçı kalıp ve 3 boyutlu tarama verilerinden yola çıkarak olay yeri inceleme
görevlilerine daha basit iz alama, verimli zaman, güvenilirlik, inceleme açısından kolaylıklar
sağladığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Ayakkabı izi, alçı izi, 3D tarama,
KAYNAKLAR
ALIZADEH, S. (2017). Ayakkabı izlerinin tanımlanması. (Yayın No. 467981 ) [Doktora tezi,
Karadeniz Teknik Üniversitesi].
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
BARNETT, K. (1998). Marks and ımpressions in crime scene to Court. Cambridge.
BLACKLEDGE, R. D. (2007). Forensic analysis on the cutting edge new methods for trace
evidence analysis.Wıley.
BODZIAK, W. J. (1999). Footwear ımpression evidence. CRC Press.
https://doi.org/10.1201/9780203755587
CAUSİN, V. (2015). Polymers on the crime scene: forensic analysis of polymeric trace
evidence. Springer.
CASSIDY, M. J. (1995). Footwear ıdentification. Oregon.
CİHANGİROĞLU, B. (2009). Adli bilimler. Jandarma Kriminal Dairesi Yayınları.
DE FOREST, P., GAENSSLEN, R.E., & LEE, H.C. (1983) Forensic science-an ıntroduction to
criminalistics. Mc Grew Hill, Inc., New York.
https://www.ojp.gov/ncjrs/virtual-library/abstracts/forensic-science-introduction-
criminalistics
FRANTA, B. (2015). 3D prıntıngtop 5 methods secrets from the trade. Ben Franta.
FRANCESE,S. (2019). Emerging technologgies for the analysis of foransic traces. Springer.
https://doi.org/10.1007/978-3-030-20542-3
GONG, T. , & KANG, L. (2021). Application analysis of 3d printing technology in design
field:taking shoe design as an example. Shaanxi University of Science and Technology, Article
5662460.
https://doi.org/10.1155/2021/5662460
HILDERBRAND, D. S. (2007). Footwear, the missed evidence. Stags.
KAYGISIZ, M. (2017). Temel Kriminalistik . Seçkin Yayınları.
KUNCAN, B. (2006). Üç boyutlu ayakkabı izlerinin olay yerinde elde edilmesinde ve
incelenmesinde kullanılan teknik ve yöntemler . (Yayın No. 194524) [Yüksek lisans
tezi,ÇukurovaÜniversitesi].
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
POLAT, O. (2018). Kriminoloji ve Kriminalistik üzerine notlar. Seçkin Yayınları.
POYRAZ, R. (2005). Parmak izinin ülkemizdeki gelişimi. Adli Bilimler Dergisi,4(4),57–64.
https://www.jurix.com.tr/article/6928
SEYHAN, E. (2019) . Delil kavramı. Seçkin Yayınları.
SCANTECH ( 2019,Feb 15). Criminal ınvestigation 3d scanner applies to footprint
Identification.
https://www.3d-scantech.com/3d-scanner-applies-to-footprint-identification/
SÖNMEZ, Ç. (2012). Suç mahallini aydınlatılmasında ayak ve ayakkabı izlerinin önemi.
Adli Bilimler Dergisi, 11(2),33-39.
https://www.jurix.com.tr/article/7169
VERNON, W. ,REEL, S. &HOWSAM, N. (20-Jan-2022). Examination and ınterpretation of bare
footprint in forensic ınvestigations.
https://www.dovepress.com/getfile.php?fileID=6217
WİBOWO, B. S., HARYADİ, G. D. ,WİDODO, A.,& RAHAYU, S. P. (03 January 2017). Estimation
of calcaneal loading during standing from human footprint depths using 3D scanner.
[Conference presentation]. AIP Conference Proceedings, Diponegoro University, Indonesia.
https://doi.org/10.1063/1.4968316