Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. Uluslararası 5. Ulusal Doğum Sonu Bakım Kongresi, Denizli, Türkiye, 29 Eylül - 01 Ekim 2022, ss.306-310
Öz
Sezaryen doğum, anne ve bebek için kısa veya uzun dönem sonuçlara neden olabilmektedir. Sezaryen doğum sonrasında annenin, günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmesini ve bebeğini emzirmesini engelleyen veya zorlaştıran; insizyon yerinde ağrı, baş ağrısı, gaz ve şişkinlik, bulantı ve kusma, stres düzeyinde artma, yorgunluk, uyku düzeninde bozukluk ve üriner sistem enfeksiyonları gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Bu derlemede, sezaryen sonrası ağrı yönetiminde kullanılan nonfarmakolojik yöntemlerin literatürdeki bulgular ışığında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ağrı yönetiminin sağlanmasında nonfarmakolojik yöntemler, ağrı şiddeti ve yoğunluğunu azaltabilmek için farmakolojik yöntemlerle birlikte kullanılabileceği gibi farmakolojik yöntemler herhangi bir nedenle kullanılamadığı durumlarda da kullanılmaktadır. Ayrıca analjezik tüketiminin azaltılması için de tercih edilebilmektedir. Sezaryen sonrası ağrıda aromaterapi kullanılabilmektedir; papatya esansiyel yağı, acı portakal yağı ve lavanta yağı aromaterapisinin ağrıyı azalttığı belirtilmektedir. Masaj en eski tedavi yöntemlerinden biridir. Sırta uygulanan masajın, el ve ayak masajı kombinasyonunun ve Benson gevşemesinin, ağrı şiddetini ve yoğunluğunu azaltmada etkili olduğu görülmektedir. Akupunktur tedavisi için kullanılan LI4 noktasına akupresür uygulamasının ağrı skorunu azalttığı görülmüştür. Sıcak su el ve ayak banyosu ve refleksoloji ağrı skorunu azaltarak sezaryen sonrası ağrıyı gidermede etkili olduğu görülen diğer nonfarmakolojik yaklaşımlardır.
Hemşirelik tanılarında yer alan ağrı tanısı hemşirenin sorumluluğunda bulunmaktadır. Hemşireler, hemşirelik sürecini kullanarak sezaryen sonrası oluşan postoperatif ağrıyı yönetebilmektedirler. Sezaryan doğum sonrası ortaya çıkan şikâyetlerin yönetiminin hem anne hem de bebek açısından en güvenli yol ile sağlanması; farmakolojik tedavinin nonfarmakolojik uygulamalar ile desteklenmesi hemşirelik bakımında önemli bir yer tutmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Sezaryen, ağrı, nonfarmakolojik yaklaşım
Abstract
Cesarean delivery can have both short-term and long-term consequences for mother and child. After cesarean delivery, it prevents the woman from performing her daily life activities, breastfeeding her baby and fulfilling many vital functions; Problems such as incision site pain, headache, fatigue, gas and bloating, nausea and vomiting, stress, sleep disorders, urinary system infections and delayed mobilization may occur. In this review, it is aimed to evaluate the non-pharmacological methods used in post-cesarean pain management in the light of the findings in the literature. Non-pharmacological methods in pain control are used either together with pharmacological methods to reduce the severity of pain or in cases where pharmacological methods cannot be used. It is also preferred to reduce the use of analgesics. Aromatherapy can be used for pain after cesarean section; Chamomile essential oil, bitter orange oil, and lavender oil aromatherapy are indicated to reduce pain. Massage is one of the oldest treatment methods. Benson relaxation appears to be effective in reducing pain severity and intensity. The combination of back massage and hand and foot massage are other methods used to reduce pain after cesarean section. It has been reported in the literature that reflexology is effective in reducing pain after cesarean section. It has been observed that acupressure application to the LI4 point used for acupuncture treatment reduces the pain score. It has been concluded that hot water hand and foot bath is effective in relieving pain by reducing the pain score.
Pain diagnosis, which is in the comfort zone of nursing diagnoses, is under the responsibility of the nurse. Nurses' effective use of the developed care interventions and care process is important in managing postoperative pain after cesarean section. Ensuring the management of complaints after cesarean section in the safest way for mother and baby; Supporting pharmacological treatment with non-pharmacological applications has an important place in nursing care.
Keywords: Cesarean section, pain, nonpharmacological approach