Akademik Veri Yönetim Sistemi
TURK KUTUPHANECILIGI / TURKISH LIBRARIANSHIP, cilt.35, sa.3, ss.436-460, 2021 (ESCI)
Bu araştırmanın amacı ilkokul (1., 2., 3. ve 4. sınıf) Türkçe ders kitaplarında bulunan okuma metinlerine ait etkinlikleri eleştirel okuma becerisi açısından incelemektir. Yöntem: Analitik araştırma deseniyle gerçekleştirilen bu çalışmada ilkokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinlerine ait etkinliklerde eleştirel okuma becerilerini kazandırmaya yönelik etkinlikleri derinlemesine bir çözümleme yaparak belirlemek için doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak İpek Eğilmez ve Sadioğlu’nun (2010) belirlediği 50 maddelik “Eleştirel Okuma Ölçütleri” kullanılmıştır. Bulgular: Araştırma bulguları; ilkokul Türkçe ders kitabı okuma metinlerine ait etkinliklerde TDK1A kodlu kitapta sekiz, TDK1B kodlu kitapta 12, TDK2 kodlu kitapta 15, TDK3A kodlu kitapta 13, TDK3B kodlu kitapta 23 ve son olarak TDK4 kodlu kitapta 24 ölçüte karşılık gelen etkinliklere rastlandığını göstermektedir. Dört sınıf düzeyinde incelenen altı ders kitabında 35 eleştirel okuma ölçütüne yer verildiği tespit edilmiş ancak bu sayının 1. ve 2. sınıfta tercih edilecek ders kitabına göre değişebileceği belirlenmiştir. Sonuç: Sonuç olarak sınıf düzeyi baz alındığında ilkokul Türkçe ders kitabı okuma metinlerinde eleştirel okuma becerisini destekleyecek etkinliklerin en çok ölçütün yer aldığı 4. sınıf ders kitabında bile “Eleştirel Okuma Ölçütleri”nin yarısından azını karşıladığı belirlenmiştir. Bu bağlamda kitaplarda eleştirel okuma becerisini geliştirecek etkinliklerin uzman görüşleri doğrultusunda artırılması önerilmektedir. Özgünlük: Ülkemizde yapılan çalışmaların 2019’dan önce hazırlanan programlar ve ders kitaplarını kapsadığı düşünüldüğünde 2019’da güncellenen Türkçe Öğretim Programı doğrultusunda hazırlanan ilkokul Türkçe ders kitaplarının eleştirel okuma becerisi açısından incelenmesi ve ders kitaplarında eleştirel okuma becerilerini kazandıran etkinliklerin dağılımına dikkat çekmesi araştırmanın alana katkı sağlayan özgün kısmını oluşturmaktadır.
The purpose of this research is to determine the activities related to gaining critical reading skills included in the activities of reading texts of primary school (1st, 2nd, 3rd and 4th class) Turkish textbooks. Method: In this study, which was carried out with an analytical research design, document analysis technique was used to determine the activities aimed at gaining critical reading skills in the activities of reading texts in primary school Turkish textbooks by making an in-depth analysis. "Critical Reading Criteria" consisting of 50 items determined by İpek Eğilmez and Sadioğlu (2010) was used as a data collection tool in this study. Findings: Research findings showed that there are eight activities in TDK1A coded book, 12 in TDK1B coded book, 15 in TDK2 coded book, 13 in TDK3A coded book, 23 in TDK3B coded book and finally 24 activities in TDK4 coded book in the activities of primary school Turkish textbook reading texts. It was determined that 35 critical reading criteria were included in six textbooks examined at four grade levels. Implications: However, it was determined that these activities met less than half of the criteria in the “Critical Reading Criteria” even in the 4th grade where the criteria were met most. In this context, it is recommended to increase the activities that will develop critical reading skills in the books in line with expert opinions. Originality: Considering that the studies conducted in our country include the textbooks prepared before 2019, the examination of the primary school Turkish textbooks prepared in line with the Turkish Teaching Program updated in 2019 in terms of critical reading skills and drawing attention to the distribution of activities that provide critical reading skills in the textbooks, constitutes the original part of the research that contributes to the field.