Karabük’te Fabrikanın Kuruluşu ve İlk İşçiler: 1940’xxlı Yıllarda Çeltik Tarlasından Sanayi Kentine Dönüşüm


Aydın M. B.

The Journal of Academic Social Sciences, vol.65, no.65, pp.265-283, 2018 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Bu makalede 1940'lı yıllarda Karabük'te ilk kuşak Demir Çelik Fabrikası işçileri ve genel olarak Karabük kenti ele alınmıştır. Makalenin dayandığı doktora tez çalışmasındaki işçi görüşmeleri yanında bu dönem için veri sağlayan dokümanlar taranarak ilk dönem Karabük'ün doğuşu ve 'ilk işçilerin' ortaya çıkışı sosyal, kültürel ve ekonomik çıktılarıyla ele alınmaya çalışılmıştır. Karabük'te Demir Çelik Fabrikaları'nın kuruluşu esas olarak dönemin askeri ve siyasi kararlara dayanmaktadır. 'Fabrika' ile bir önemli yerleşim olarak ortaya çıkan Karabük'ün ortaya çıkışıyla ilk işçi kitlesinin ortaya çıkışı tamamen paraleldir. Türkiye'nin ilk ağır sanayi yatırımı olan Demir - Çelik Fabrikaları ve bunun ortaya çıkardığı ilk kuşak işçiler temelinde bu çalışmada sosyal, ekonomik ve kültürel açılardan toplumsal değişim sürecine bakılmaya çalışılmıştır. İlk kuşak işçilerin yaşadıkları uyum süreci, dönemin işçiler açısından yarattığı sıkıntı ve olanaklar, geleceği de şekillendirecek şekilde ortaya çıkan 'yeni' toplumsal zemine odaklanılmaya çalışılmıştır. Değerlendirme yapılırken hem işçi anlatılarından hem tarihi kurumsal belgelerden hem de zamanında yapılan kimi çalışmalardan yararlanılmış, sürecin çok boyutlu açıdan değerlendirilmesi amaçlanmıştır