Akademik Veri Yönetim Sistemi
Endokurs-7 Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu, Bursa, Türkiye, 26 - 29 Ekim 2023, sa.22, ss.58
Amaç: Akromegali çoğunlukla hipofiz bezinin somatotrof hücrelerinden kaynaklanan bir adenomdan aşırı BH (büyüme hormonu) ve IGF-1 (İnsülin Benzeri Büyüme Faktörü-1) salınımı ile ortaya çıkan bir hastalıktır. İnsülin direnci, tip 2 diyabetes mellitus (T2DM) ve kardiyovasküler mortalite ile ilişkilidir. Çalışmamızın amacı akromegali hastalarında insülin direncini değerlendirmek için serum ürik asit değerini değerlendirmek amacıyla insülin direncinin ürik asit ile ilişkisini incelemektir.
Yöntem: Uludağ Üniversitesi Endokrinoloji Bilim Dalında akromegali ile takip edilen 70 hasta değerlendirildi. Kayıtlar retrospektif olarak incelendi. İstatistiksel analizler için SPSS (v.25) programı kullanıldı, p< 0,05 istatistiksel anlamlılık olarak tanımlandı. İnsülin direnci homeostatic model assesment of insulin resistance (HOMA-IR) ve trigliserid/glukoz (TyG) indeksi ile değerlendirildi. HOMA-IR ≥2.5 olan hastalarda insülin direncinin olduğu kabul edildi. Diyabet tanısı olup aktif ilaç ve insülin tedavisi altında olan hastalarda HOMA-IR hesaplanmadı. Hastaların hiç biri değerlendirildiği dönemde ürik asit metabolizması ile ilişkili ilaç kullanmıyordu ve antihiperlipidemik tedavi altında değildi.
Bulgular: 70 hastanın yaş ortalaması 49±12.5 yıl idi. Hastaların 39’u (%55.7) kadın 31’i (44.3) erkek olarak saptandı. Değerlendirilen hastaların 15’i T2DM ile medikal tedavi ile takipteydi. Ortalama HOMA-IR değeri 2.5 olarak saptandı. Ortalama ürik asit düzeyi 4.9±1.5 mg/dl olarak saptandı. İnsülin direnci olan ve olmayan hastalar arasında ürik asit düzeylerine göre anlamlı bir fark saptandı. İnsülin direnci olan hastalar arasında ürik asit düzeyi anlamlı olarak yüksekti (p= 0,001). HOMA-IR değeri ile ürik asit düzeyi değerlendirildiğinde anlamlı bir korelasyon tespit edildi (r= 0,431, p= 0.001). TyG ile ürik asit düzeyi değerlendirildiğinde iki grup arasında anlamlı bir korelasyon tespit edilmedi (r=0.137, p=0.317). Hastaların değerlendirildiği dönemde ortalama IGF değeri 248.7 μg/L idi. HOMA-IR ve IGF düzeyi arasında anlamlı bir korelasyon tespit edildi (r= 0,360, p= 0.007). TyG ile IGF arasında anlamlı bir korelasyon tespit edilmedi (r= 0,148, p= 0.280).
Sonuç: Çalışmalarda hem insülin direncinin ürik asit yüksekliğine hem de ürik asit artışının insülin direncine yol açabileceği belirtilmiştir. İnsülin direnci obezite, dislipidemi, T2DM, kardiyovasküler hastalık gibi birçok durumda ortak faktördür. Hiperürisemi de insülin direnci ve kardiyovasküler mortalite için bağımsız bir risk faktörü olarak tanımlanmıştır. Çalışmalar insülin direncinin de serum ürik asidini artırdığını belirtmiştir. Çalışmamızda akromegali hastalarında HOMA-IR ile hesaplanan insülin direnci ve ürik asit arasında anlamlı bir ilişki olduğu gösterilmiştir. Serum ürik asit konsantrasyonları değerlendirilerek insülin direnci açısından değerlendirme yapılabilir. TyG ile ürik asit düzeyi arasındaki korelasyon çalışmada anlamlı bulunmamıştır. Fakat bunu araştırmak için daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: akromegali, insülin direnci, ürik asit