Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Uluslararası Erciyes Bilimsel Araştırmalar Kongresi, Kayseri, Türkiye, 17 - 18 Temmuz 2023, ss.1-8
Geçmişten günümüze çeviriye olan talep
hiç bitmemiş, hatta son yıllarda bilgi hacmindeki artış nedeniyle bu talep daha
da artmıştır. Hız çağında yaşıyor
olmamız ve bilgiye olan talebin giderek artması, çevirilerin daha hızlı
yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.
Bu çerçevede, çevirinin mekanik hale getirilmesi insanlığın en eski
hayallerinden biri olmuştur. Yirminci
yüzyılda bu hayal gerçeğe dönüşmüş, bilgisayar programları sayesinde çok
çeşitli metin türleri bir dilden başka bir dile çevrilebilir hale
gelmiştir. Ancak makine ile yapılan
çevirilerin mükemmel olduğunu söylemek henüz mümkün görünmemektedir. Birkaç tuşa basarak, herhangi bir metni
herhangi bir dile, insan yardımı veya müdahalesi olmadan mükemmel şekilde
çevirebilen “çeviri makineleri”nden henüz tam olarak söz edilemese de makine
çevirisine tüm dünyada yaygın olarak başvurulmaktadır. Ancak makineler sayesinde yapılan çeviriler
ne kadar güvenilir? Bilgisayar
aracılığıyla yapılan çevirilerin kalitesinde karşılaşılan en önemli engellerin
bilgisayar kaynaklı değil dilbilimsel olduğu; sözcük belirsizliği, sözdizimsel
karmaşıklık, diller arasındaki kelime farklılıkları, eksiltili ve dilbilgisi
kurallarına aykırı yapılar gibi problemlerden kaynaklandığı, yani yazılı
simgelerin analizinden metin ve cümlelerin anlamını çıkararak başka bir
dilbilimsel sembol grubunda eşdeğer anlamlı cümleler ve metinler üretmek gibi
zorluklar olduğu ifade edilebilir. Bu
çalışmada, makine çevirisi hakkında bilgi verilecek, DeepL ve Google Translate
ile yapılan tıp, felsefe ve teknik alandaki metin çevirileri (İngilizce-Türkçe)
semantik açıdan karşılaştırmalı olarak incelenecektir.