Research Information System
2. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Bilgi Şöleni bildirileri: Kâşgarlı Mahmud ve dönemi, Ankara, Turkey, 28 - 30 May 2008, vol.1, no.980, pp.641-648, (Full Text)
Bilindiği gibi, Türk dilinin en eski metinlerinden itibaren takip edilebilen
fiillerinden bir tanesi de er- fiilidir. Er- fiili, Türk dilinin tarihî devirlerinde ve
yaşayan kollarında farklı biçimler ve işlevlerle karşımıza çıkmaktadır. Bu değişiklik
ve çeşitlilik, söz konusu fiille ilgili art zamanlı ve eş zamanlı çalışmaların yapılmasıgerektiğini ortaya koymaktadır.Divanu Lügati’t-Türk ise, Türk dili ve kültürüyle ilgili çalışmalarda hiçbirşekilde göz ardı edilmemesi gereken son derece önemli bir kaynak eserdir. Türkiye
Türkçesinde
ek-fiil, ek eylem, i- fiili, cevher fiili, isim fiili olarak dil bilgisi
kitaplarımıza aldığımız ve öğrettiğimiz
er- fiilinin Eski Türkçeden bugüne gelişimini
takip edebilmek, kullanım alanlarını ve işlevlerini belirleyebilmek için söz konusu
dönemlerde yazılmış metinlerin incelenmesinin yanında doğrudan dil bilgisi
kuralları da içeren bu baş eserdeki durumunun ortaya konması, eserdeki örneklerin
değerlendirilmesi ve aynı dönemde yazılmış diğer eserlerle karşılaştırılması son
derece önemlidir. Divanu Lügati’t Türk’te yer alan Türkçe malzemeler içinde erfiiliyle ilgili bazı çekim örnekleri bulunmaktadır. Bu örnekler, doğal olarak söz
konusu fiilin kullanımı konusunda bizlere bilgi vermektedir. Örneklerin dışında
eserde er- fiiliyle ilgili bazı açıklamalar da mevcuttur. Bu bildiride er- fiilinin
Divanu Lügati’t-Türk’teki örnekleri ile bu fiille ilgili açıklamalar ele alınıp
değerlendirilmeye çalışılacaktır.