Sağlıklı Yaşam Ortamları için Bütünleşik Bir Yaklaşım: Öğrenen Sağlıklı Şehirler


Creative Commons License

Gür M.

Kent Akademisi (Online), cilt.17, sa.1, ss.167-186, 2024 (Hakemli Dergi) identifier

  • Yayın Türü: Makale / Derleme
  • Cilt numarası: 17 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2024
  • Doi Numarası: 10.35674/kent.1365760
  • Dergi Adı: Kent Akademisi (Online)
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.167-186
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Her bireyin sürekli ilişki içerisinde olduğu fiziksel çevrelerde son yıllarda etkilerini yıkıcı bir şekilde gösteren pandemi, salgın hastalıklar, iklim krizi ve afetler fiziksel çevrenin sağlığını ve bu çevrede sağlıklı yaşamı odak noktası haline getirmiştir. Küresel düzeyde politikaların odak noktasındaki sosyo-fiziksel çevrelerde en kalabalık nüfus şehirlerde olup, bu durum iklimsel krizin, pandemi ve salgın hastalıkların etkilerinin şehirlerde daha yoğun yaşanmasını beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda makalede sağlıklı yaşam ortamları çevresel ölçek olarak şehirler üzerinden ele alınmaktadır. Şehirler sağlığa, esenliğe ve bu alanda eşitliğe katkı koymayı hedefleyen Sağlıklı Şehirler Ağı ile ilintilendirildiğinde, fiziksel çevrenin yapılandırılmasının yanısıra sosyal belirleyicilere yatırım, bireylerin eğitim ve bilinç düzeyi, paydaşlar arası ortaklık, işbirliği, katılım ve yönetişim öne çıkmaktadır. Sağlıklı şehirler ağının içinde bulunduğumuz 7. Fazında ve BM Gündemi’nde tüm sosyal tabakalardaki eşitsizliklerinin azaltılması vurgulanmakta, sosyal gruplara odaklanan eylem alanları sürdürülebilir toplumlar ve mekanlarda sağlıklı yaşama yönelik olarak beceri, istihdam ve çalışma olanaklarının gelişmesini ve sağlık üzerindeki olumsuz etkilerin giderilmesini hedeflemektedir. Öğrenen şehirlerin odak noktası olan yaşam boyu öğrenme toplumun, çevrenin ve ekonominin sürdürülebilir kalkınması için yapıtaşı niteliğindeki şehirlinin gereken beceri ve yeterliliği kazanmalarının desteklenmesini hedeflemektedir. Öğrenen şehirler yaklaşımı ile birlikte kullanıcıların bilgi birikiminin geliştirilmesi aracılığıyla kendi sağlıklarına, çevre sağlığına, çevre ve mekan kullanımına ve tercihlere ilişkin bilinç kazanan bir toplum yaratılması, bireysel ve toplumsal sorumluluklara ilişkin farkındalık, uyum ve işbirliği, katılım, yönetişim, hak ve sorumluluklara ilişkin çok yönlü fayda sağlanması mümkündür. Öğrenen şehirler yaşam boyu öğrenme aracılığıyla bireylerin farkındalık, bilgi ve beceri gelişimi, topluma kazandırılması, farklı paydaşlar arasında ortak bir sağlık iletişimi oluşturulması, eğitim olanaklarına adil erişim ile eşitsizliklerle mücadele edilmesi anlamında bütüncül bir ağ olarak kurgulanabilir. Bu bağlamda çalışmada sosyal dinamikleri yapılandıran öğrenen şehir yaklaşımı, sağlıklı şehre yönelik bütünleşik fiziksel bir kurgu olarak değerlendirilmektedir. Öğrenen şehir dinamiklerinin sağlıklı şehir için potansiyellerinin ifade edildiği kavramsal bir şema üzerinden yapılan değerlendirme sonucunda, bütünleşik şehir kurgusu yaklaşımıyla öğrenen sağlıklı şehirler kapsamında öneriler geliştirilmektedir.
Pandemics, epidemics, climate crisis and disasters, which have shown their devastating effects in recent years in the physical environments that every individual is in constant contact with, have made the health of the physical environment and healthy living in this environment a focal point. The most populous population in socio-physical environments, which are at the focal point of global policies, is in cities, and this situation brings about the effects of climatic crisis, pandemics and epidemics to be experienced more intensely in cities. In this context, this article examines healthy living environments through cities as an environmental scale. When cities are associated with the Healthy Cities Network, which aims to contribute to health, well-being and equality in this field, in addition to the structuring of the physical environment, investment in social determinants, education and awareness of individuals, partnership, cooperation, participation and governance between stakeholders come to the fore. In the current Phase 7 of the Healthy Cities Network and the UN Agenda, reducing inequalities across all social strata is emphasized, and action areas focusing on social groups aim to improve skills, employment and work opportunities for healthy living in sustainable communities and places, and to eliminate negative impacts on health. Lifelong learning, which is the focal point of learning cities, aims to support the city dwellers to acquire the necessary skills and competencies for the sustainable development of society, environment and economy. With the learning cities approach, it is possible to create a society that gains awareness of their own health, environmental health, environmental and spatial use and preferences, awareness of individual and social responsibilities, harmony and cooperation, participation, governance, rights and responsibilities through the development of users' knowledge. Learning cities can be constructed as a holistic network in terms of awareness, knowledge and skill development, socialization of individuals through lifelong learning, creating a common health communication between different stakeholders and combating inequalities with fair access to educational opportunities. In this context the learning city approach that structures social dynamics is evaluated as an integrated physical construct for a healthy city in this study. As a result of the evaluation made through a conceptual scheme in which the potentials of learning city dynamics for healthy cities are expressed, recommendations are developed within the scope of learning healthy cities with an integrated city building approach.