Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Uluslararası Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Kongresi, Antalya, Türkiye, 5 - 07 Haziran 2020, cilt.1, ss.1125-1132
Bu konuda, konuya temas eden klasik tefsir kaynakları ve bilhassa çağdaş akademik çalışmaları incelemek suretiyle, tefsirde yorum farklılığının dile ait sebeplerini anlaşılır ve temsil kabiliyeti olan örnekler eşliğinde ortaya koymak şeklinde bir yöntem takip etmek mümkündür.
Tefsirde yorum farklılığına yol açan sebepleri; (ı) kelimenin çokanlamlı olması, (ıı) bazı edat ve bağlaçların farklı mülahazalara açık olması, (ııı) metnin irap konusunda alternatiflere açık olması, (ıv) metnin zamirlerin mercii konusunda alternatiflere açık olması ve (v) metinin takdire ihtiyaç duyması şeklinde ifade edebiliriz. Açmak gerekirse; (ı) çokanlamlılık, bir kelimenin birden fazla anlama sahip olması, demektir. Çokanlamlı bir kelimenin, hangi anlama geldiğini o dildeki kullanım ve bağlam belirler. Bazen bağlam, çokanlamlı kelimenin her iki anlama gelmesine de müsait bir durum arz eder. Böylece kelimenin yer aldığı söz dizgesi birden fazla anlama gelebilir. En azından birden fazla yoruma açık hale gelir. Kısaca, herhangi bir metnin -Kur’an da dâhil olmak üzere- yoruma açık olmasının başlıca sebebinin, içermiş olduğu çokanlamlı kelimeler olduğunu söyleyebiliriz.
(ıı) Edatlar önünde yer aldıkları ya da ardından geldikleri birimle başka bir birim ya da cümlenin geri kalan bölümü arasında ilgi kurmaya yarayan, anlamları aynı bağlamdaki öbür birimlerle ortaya çıkan lafızlardır. Kur’an-ı Kerim’de –son derece sınırlı olmakla birlikte- farklı mülahazalara açık edat ve bağlaçlar yer almaktadır. Bu ise farklı anlam ve yorumlara kapı açmıştır.
(ııı) Dirayet tefsirlerinin özelliklede filolojik tefsirlerin ayette geçen bir kelimenin yahut cümlenin irabına dair çeşitli vecihlere yer verdiği bilinen bir gerçektir. Bu irap vecihleri dikkatli bir şekilde incelendiği takdirde irabın gereksiz bir şey olmadığı, tam aksine anlamla doğrudan irtibatlı olduğu görülür.
(ıv) Arapça bir metinde zamirin merciin ne olduğunun tespiti, anlamı doğrudan etkileyen bir husustur. Öte yandan, mercii tayininden kaynaklanan ihtilafların hepsinin anlamı aynı düzeyde etkilediğini söylemek de doğru değildir. Zira Kur’an’da mercii farklılığının anlamı dolayısıyla yorumu etkilemediği örnekler de vardır.
(v) Bazen Kur’an metnini daha iyi anlamak için takdire gitme ihtiyacı duyulabilir. Gerçi bazıları buna gerek olmadığı, metnin olduğu gibi de anlaşılabileceği kanaatindedir. Bu durumda takdire gidilip gidilmemesi yahut gidilmesi halinde ne tür bir takdire gidileceği, bütün bunlar farklı yorumlara kapı açabilir.
THE REASONS OF DIFFERENCES THAT BELONG TO LANGUAGE IN
THE TAFSIR INTERPRATATINS
In order to put forward clearly and show with the examples having capacity for representation of the reasons which belong to language that cause differences in Tafsir interpretations; it is possible to follow a method by analysing related classical Tafsir sources and especially contemporary academic works.
We can say the reasons causing differences in Tafsir interpretations as follows: (i) the existence of polysemic words (ii) the possibly of some prepositions and conjunctions to different considerations (iii) the openness of text in terms of sentence analyse (iv) the openness of the text in terms of the references of pronouns and (v) the need to make decision of the reader for fixing meaning among the other possibilities. In other meaning; (i) polynomial means that a word has more than one meaning. Usage and context in a language determine what a meaningful word means. Sometimes a context might be suitable for a polynomial word to be understood with both two meanings. Thus, the word syntax can have more than one meaning. At least it becomes open to more than one comment. In short, we can say that the main reason why any text - including the Qur'an - is open to different interpretations is the polynomial words it contains.
(ii)Pronounces are the words that by being attached to fore or back of other words establish relations with the rest of the units or sentences and their meaning arise only with the other units that are in the same contexts. The Qur'an contains prepositions and conjunctions that are open to different considerations, although they are extremely limited. This has opened the door to different meanings and interpretations.
(iii) It is a well-known fact that the Dirayah Tafsirs, in particular philological Tafsirs contains various aspects of a Word or sentences analyses. If these various aspects are examined carefully it will be understood that sentence analyses is not unnecessary, but on the contrary, it is directly related to the meaning.
(iv) Determining a pronouns reference in an Arabic text is a matter that directly affects meaning. On the other hand, it is not correct to say that all disputations about the reference point of a pronoun affect the meaning at the same level. Because there are also examples in the Qur’an that the reference differences do not affect meaning, so interpretation.
(v) Sometimes there may be a need for estimation of reader to understand the text of Qur’an. In fact, some say that this is not necessary, because according to them the text itself will be enough to understand it. In this case, whether one goes with estimation or not, if yes, the questions like what type of it will be suitable will open the doors for different interpretations.
Tefsirde yorum farklılığına yol açan sebepleri, müfessirden kaynaklanan sebepler ve Kur’an metninden kaynaklanan sebepler olmak üzere iki ana başlıkta ele almak mümkündür. Müfessirden kaynaklanan sebepleri de kendi içerisinde; müfessirin anlayış ve donanım farklılığı, tür ve ekol farklılığı/amaç farklılığı, metot farklılığı, mezhep âidiyeti ve Kur’an metni tasavvurundan kaynaklanan ihtilaflar başlıkları altında ele alıp incelmek mümkündür.
Kur’an metninden kaynaklanan sebepleri ise, kelimenin müşterek (çokanlamlı) olması, bazı edat ve bağlaçların farklı mülahazalara açık olması, metnin i‘rab konusunda alternatiflere açık olması, umum-husus, mutlak-mukayyet, kıraatler, metnin zamirlerin mercii konusunda alternatiflere açık olması, metnin i‘rab konusunda alternatiflere açık olması ve metinin takdire ihtiyaç duyması başlıkları altında inceleyebiliriz.
Tebliğimizde, bunlar içerisinde tefsirde yorum farklılığının dile ait sebepleri üzerinde duracağız.