Günümüz Sanat Eserlerinde Apollon ve Dionysos Karşıtlığı: Sanatsal Organizasyon İlkeleri Temelinde Okumalar


Creative Commons License

Coşkun Onan B., İpek G.

Turkish Studies - Language and Literature , cilt.3, sa.16, ss.1543-1558, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Apollon ve Dionysos birçok alanda sebep-sonuç ilişkileri kurulabilecek altyapı sağlayan, birbirine karşıt iki kült tanrı figürüdür. Apollon ışık tanrısı olarak sakinlik, düzen ve denge gibi kavramları karşılarken Dionysos, üzüm ve şarap tanrısı olması nedeniyle sarhoşluk, esriklik, coşku ve kaos kavramları ile ilişkilendirilir. Bu düalist yapı sosyoloji, tarih ve psikoloji gibi alanlarda karşımıza çıktığı gibi, sanat alanında da eser okumalarında ve eserlerin plastik yapılarında bulunan iki karşıt düşüncedir. Karşıtlık temelde iki ana karakterin farklılığını ve insan psikolojisini açıklamaya yönelik bir yapı sunmaktadır. Bu bağlamda insanın özünde var olan ikili yapıya da dikkat çekmektedir. Bu araştırmada Apollon ve Dionysos karşıtlığının, organizasyon ilkeleri çerçevesinde sanatsal niteliklere yansımalarını ortaya koyabilmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sanat eserleri, armoni, varyasyon, denge, oran, baskınlık ve hareket ilkeleri üzerinden açıklanarak, Apollon ve Dionysos karşıtlığına sanat eserleriyle açıklık kazandırılmaya çalışılmıştır. Eserler; yakınlık, farklılık ve karşıtlık ilkeleri de esas alınarak incelenmiştir. Rönesans’tan günümüz sanatına kadar gelen her dönemde, dualist yapılara örnek verilebilmektedir. Rönesans ve Barok dönemlerinin sanat anlayışı ve beğenisi ile çağdaş sanat eserlerinin plastik yapıları ve eserlerin yapımında kullanılan malzemeleri Apollon ve Dionysos karşıtlığında da bulunan zıtlık ve karşıtlık ilkeleriyle açıklamak mümkündür. Günümüzde farklı coğrafyalardan ve kültürlerden sanatçıların eserlerinde bulunan Apollonik ve Dionizik ögeler, karşıtlığın sürekliliğinin de bir göstergesi sayılabilir. 

Apollo and Dionysus are two opposing cult god figures that provide the infrastructure to establish cause-effect relationships in many areas. While Apollo fulfills the concepts such as calmness, order and balance as the god of light, Dionysus is associated with the concepts of drunkenness, ecstasy and chaos, as he is the god of grapes and wine. This dualist structure is seen in fields such as sociology, history and psychology, also in the arts, they are two opposing ideas found in readings and plastic structures of works. In this research, it is aimed to reveal the duality of Apollo and Dionysus, and its reflections on artistic qualities within the framework of organizational principles, in an objective way. For this purpose, the works of art were explained through the principles of harmony, variation, balance, proportion, dominance and movement, and the duality of Apollo and Dionysus was tried to be clarified with works of art. Works; the principles of proximity, difference and opposition were also examined. It is possible to show examples of dualist structures in every period from the Renaissance to today's art. It is possible to explain the understanding and taste of art of the Renaissance and Baroque periods, and the plastic structures of contemporary works of art and the materials used in the construction of the works, with the principles of opposition and difference, like Apollo and Dionysus.