Ön Tasarım Sürecinde Mimari Doku Üretimi: Bursa Örneği


Şen E., Ediz Ö. M.

Mimarlıkta Sayısal Tasarım, XV. Ulusal Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 28 Haziran - 29 Ağustos 2021, ss.326-335

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.326-335
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Hızlı yaşanan endüstrileşme ve küreselleşme etkisiyle birlikte, kentler yoğun göç almakta ve bu durum plansız ve kontrolsüz gelişmeyi de beraberinde getirmektedir. Geleneksel ve özgün kent dokusuna sahip birçok günümüz kenti de bu olumsuz gelişmelerden etkilenmektedir. Bursa, ülkemizin en büyük kentlerinden ve sanayi bölgelerinden biri olarak bu tipik olumsuzluklarla birlikte gelişmeye devam etmektedir. Çalışma ile, Bursa özelinde kentsel yayılma öngörü modelleri oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında iki çalışma alanı tanımlanmıştır. Özgün kent dokusunun çekirdeğini oluşturan tarihi hanlar bölgesi “referans alan”öneri modellerin oluşturulacağı, tarihi hanlar bölgesi ile dolaylı fiziksel etkileşim kuran, aynı zamanda Bursa’nın fiziksel merkezi konumunda bulunan olası gelişim alanı Santral Garaj Bölgesi ise “uygulama alanı” olarak belirlenmiştir. Çalışma analiz, sentez ve optimizasyon aşamalarından oluşmaktadır. Analiz aşamasında Depthmap yazılımı kullanılarak kent ve yapı ölçekli mekandizimsel analizler ile iki boyutlu biçim grameri analizleri yapılmıştır. Kentsel ölçekli analizler için aksiyel haritalar oluşturularak “entegrasyon ve sinerji değerleri” elde edilmiştir. Yapı ölçekli analizlerle geleneksel kent dokusuna sahip referans alanı şekillendiren hanların görünürlük haritaları oluşturularak “görünebilirlik değerleri” elde edilmiştir. Biçim gramerleri ile referans alanın mimari karakteristiğini en etkili şekilde yansıtan hanların biçimlenme durumları irdelenmiştir. Sentez aşamasında genetik algoritma tabanlı bir Rhinoceros 3D/ Grasshopper yazılımı eklentisi olan DeCoding Spaces aracı kullanılarak uygulama alanında öneri sokak ağı (network), imar adası/parsel (plot) ve biçim üretimleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın son aşaması olan optimizasyon aşamasında, referans alanda elde edilen kente dair sayısal verilerle oluşturulan öneri modellerin, yine mekan dizimsel analizlerle oluşan fiziksel durumları karşılaştırılarak benzerlikler ya da ayrışmalar ortaya konmuştur. Çalışma, geleneksel kent dokusunun potansiyelini analiz verileriyle ortaya koymanın yanı sıra, kenti şekillendiren dokunun potansiyel ve dinamiklerini kent için önemli odak noktalarında ön tasarım aşamasında kullanabilmek açısından bir altlık oluşturması itibariyle önemli görülmektedir. Sayısal ortamda elde edilmesi sebebiyle önerilen kentsel modeller kısa sürede yenilenebilir ve değiştirilebilir esnek modellerdir. Bu modeller, uygulandıkları alanda mevcut doku ile ilişki kurma, fiziksel sürdürülebilirlik ve kentsel kimlik kapsamında tartışılma imkanı vermektedir.