İç Göç Deneyimleyen Kadınlarda Yeni Kültürden Algılanan Yakınlığın Komşuluk İlişkileri Bağlamında İncelenmesi


DERVİŞOĞLU AKPINAR H., ÖZTÜRK A.

IX. Uluslararası Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Çanakkale, Türkiye, 15 - 17 Kasım 2018, ss.239-257

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Çanakkale
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.239-257
  • Bursa Uludağ Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Göç bağlamında farklı kültürel arka plana sahip bireyler bir araya gelmektedir. Berry (1997) Kültürleşme Kuramı’nda bir araya gelen bu bireylerin arasındaki ilişkilerin paylaştıkları bağlamdan etkilendiğini vurgulanmaktadır. Allport (1954) ise, farklı gruplar arasında iyi ilişkiler geliştirmenin, grupların temas içinde olması ve birbirlerini tanıması ile mümkün olabileceğini öngörür. Komşular göçmenlerin etkileşime girdiği en yakın fiziksel çevreyi temsil etmekte ve göçmenin yeni kültür ile kuracağı ilişki komşularının kimler olduğundan etkilenmektedir (Miller ve diğerleri, 2009). Dolayısıyla göçmen için komşu ilişkileri, yeni kültür ile kuracağı etkileşim açısından bir gruplar arası geçiş sistemi niteliği taşımaktadır. Bu fikre göre, göçmenin yakın çevresinde aynı kültürden bireylerin olması bireyi iyi hissettirse de, yeni kültür ile bütünleşmesinin önünde bir engel oluşturabilir. Öte yandan göçmenin kendi kültüründen farklı kültürden komşulara sahip olması diğer kültürler ile temasını arttırırken, yeni kültürel gruptan daha yakın ilişkiler kurmasını sağlamaktadır. Bu kuramsal çerçeveden bakıldığında bu çalışmanın amacı kadın göçmen için önemli bir kültürel temas bağlamı olan komşuluk ilişkilerinin ve göçmenin yeni kültürden algıladığı yakınlık arasındaki ilişkiyi iç göç deneyimi bağlamında araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmanın örneklemini çoğunlukla Türkiye’nin doğusundan ve kuzeydoğusundan iç göç yoluyla Bursa, Ankara ve İstanbul illerinden birine yerleşmiş 215 kadın (20-60 yaş) oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri kadının öz bildirime dayalı elde edilen kültürel yakınlık algısı, komşularının kültürel kökeni, komşudan algılanan sosyal destek ve demografik bilgilerden oluşmaktadır. Tek Yönlü Varyans analizi kullanılarak ulaşılan sonuçlar, göçmen kadının komşularının kökenine bağlı olarak yeni kültürle algıladığı yakınlığın düzeyinin farklılaştığını göstermektedir. Komşuları hem kendi kültüründen hem de başka kültürlerden olan göçmenler, çoğu başka kültürlerden komşuları olan göçmenler ile karşılaştırıldığında yeni kültür ile anlamlı derecede daha fazla yakınlık algısı bildirmiştir. İlginç bir bulgu ise komşudan algılanan desteğin etkisi kontrol edildiğinde komşunun kültürel kökeni ve algılanan yakınlık arasında var olan anlamlı farkın ortadan kalkmış olmasıdır. Dolayısıyla sosyal desteğin etkisi kontrol edildiğinde yeni kültüre olan yakınlık tüm komşu gruplarında benzer şekilde algılanmıştır. Araştırmanın bulguları, komşuluk bağlamı ve yeni kültür ile kurulan ilişkinin etkileşimine odaklanarak, kültürleşme ve gruplar arası temas literatürü çerçevesinde tartışılmıştır.