Melezleme Islahı ile Çekirdeksiz Üzüm Geliştirilmesi (TAGEM/BBAD/B/20/A1/P6/2070)


Doyğacı Y.(Yürütücü), Atak A.

TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi, 2020 - 2023

  • Proje Türü: TAGEM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Projesi
  • Başlama Tarihi: Ocak 2020
  • Bitiş Tarihi: Aralık 2023

Proje Özeti

Proje Özeti:Türkiye sahip olduğu ekolojik koşullar ile dünya tarımında önemli bir yere sahiptir. Aynı zamanda Türkiye asma gen merkezleri içerisinde yer alır. Vitis tür, çeşit ve genotipleri bakımından da oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Dünyada ve ülkemizde en yaygın yetiştiriciliği yapılan çeşitler özel aroma ve lezzete sahip olan Vitis vinifera L. türüne ait olan çeşitlerdir. Taze olarak tüketilen üzümlerde çekirdeksizlik pazarlama şansını arttıran ve tüketici tarafından arzu edilen önemli bir özelliktir.İç ve dış piyasada çekirdeksiz yaş sofralık üzüm talebi yıldan yıla artmaktadır. Buna rağmen ülkemizde dünya ticaretine konu olmuş çekirdeksiz çeşit sayısı oldukça azdır. İç ve dış pazara sunulan ana çeşidimiz Ege Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen Sultani Çekirdeksiz’dir. Son yıllarda ıslah çalışmalarında marköre dayalı seleksiyon ve doku kültürü uygulamalarıda modern teknikler olarak kullanılmaya başlamıştır. Islah çalışmalarında etkinliği arttırmak ve gerekli olan uzun süreyi kısaltmak amacıyla birkaç teknik kombine edilecektir. Çalışmalarda embriyo kurtarma tekniğinden yararlanılacak böylece ana birey olarak çekirdekli çeşitler yerine çekirdeksiz çeşitler kullanılabilecek ve çekirdeksiz çeşit elde etme olasılığı artacaktır. Uzun yıllar süren ıslah süresini kısaltmak amacıyla elde edilen melez genotipler içinden çekirdeksiz olanlar çekirdeksizlikten sorumlu olduğu düşünülen VvAGL11 P3 moleküler işaretleyici yardımıyla belirlenecektir. Bu projede öncelikli olarak, farklı çekirdeksiz ve çekirdeksiz kombinasyonların melezlemelerinden elde edilecek melez genotiplerin embriyo rescue tekniği ile başarı oranları karşılaştırılacak ve daha sonrada çekirdeksiz melez genotipler erken safhada marköre dayalı seleksiyon ile tespit edilecektir. Proje sonucunda iç ve dış piyasada rağbet görebilecek, yüksek kalitede sofralık yeni çekirdeksiz üzüm çeşit adaylarının elde edilmesi hedeflenmektedir.