TÜBİTAK İkili İşbirliği Programı Proje No: 113O641, TÜBİTAK-DFG (GERMAN RESEARCH FOUNDATION) İkili İşbirliği Programı (Program Kodu: 2507)- Külleme ve Mildiyö Hastalıklarına Dayanıklı Üzüm Çeşit ve Tiplerinin Toplanması, Hastalıklara Dayanıklılığının Farklı Yöntemlerle Belirlenmesi ve Dayanıklılık Islahı Çalışmalarında Ebeveyn Olarak Kullanılabilecek Genotiplerin Belirlenmesi


Creative Commons License

Atak A. (Yürütücü), Eibach R., Söylemezoğlu G., Özer N., Akkurt M., Çelik H., et al.

TÜBİTAK Uluslararası İkili İşbirliği Projesi, 2014 - 2017

  • Proje Türü: TÜBİTAK Uluslararası İkili İşbirliği Projesi
  • Başlama Tarihi: Mayıs 2014
  • Bitiş Tarihi: Kasım 2017

Proje Özeti

Ülkemiz sofralık üzüm üretiminde Çin’den sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ancak fungal etmenlerden kaynaklanan mildiyö ve külleme hastalıkları bağcılığımızı sınırlandıran en önemli problemlerin başında gelmektedir. Asmaları bu hastalıklardan korumak için çok yoğun bir ilaçlama programına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da çok ciddi bir maliyet unsuru olmakla birlikte çevre ve insan sağlığı üzerinde de ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bu proje ile ülkemizin, modern bağcılığı sınırlandıran mantari kökenli iki önemli hastalık olan Külleme (Erysphe necator) ve Mildiyö (Plasmopara viticola)’ ye karşı dayanıklı olabilecek iki yüzün üzerinde asma çeşit ve genotipi toplanmıştır. Bunların dayanıklılıkları biyoteknolojik yöntemler ve hastalık inokülasyonu (doğal ve yapay) ile incelenmiştir. Çeşit ve genotiplerin üzerinde külleme ve mildiyö hastalıkları doğal enfeksiyon ve suni inokülasyon uygulamaları iki yıl süre ile yapılmıştır. Ayrıca 8 farklı markör ile dayanıklılıktan sorumlu gen bölgelerinin mevcudiyeti araştırılmış ve elde edilen bant büyüklükleri iki dayanıklı çeşit (Regent ve Sugargate) ile karşılaştırılmıştır. Uygulamalar sonucunda dayanıklı, tolerant ve hassas olan çeşit ve genotipler belirlenmiştir.Bu çalışmalara ilave olarak 50 adet çeşit veya genotipin yapraklarında hastalık öncesi ve sonrası toplam fenolik madde, antioksidant aktivite ve bazı fenolik bileşenlerin değişimleri iki yıl süre ile incelenmiştir. Özellikle toplam fenolik madde ve antioksidant aktivitenin hastalıkların sonrasında önemli derecede yükseliş gösterdikleri belirlenmiştir.Proje kapsamında dayanıklı bulunan çeşit veya genotipler ile Yalova ve Ankara’da iki adet bağ kurulmuştur. Proje sonucunda dayanıklılık ıslahı çalışmalarında ebeveyn olarak kullanılabilecek çeşit veya genotipler belirlenmiş ve bunların koruma altına alınmaları sağlanmıştır.