Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kut Y. D., Salihoğlu G., Çelik Z. C., Kara A., Elbek Çubukçu Ç. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 1005 - Ulusal Yeni Fikirler ve Ürünler Araştırma Destek Programı, 2022 - 2024
Amaç: Projenin amacı bireyden bireye
enfeksiyon bulaşma riskini azaltacak, adaptasyonu konusunda yenilikçi tasarıma
sahip ve biyobozunur özelliği ile çevreye zararlı etkileri olmayan bir burun
maskesi geliştirmektir.
Gereç
ve Yöntem: Proje kapsamında temel dokusuz yüzey hammaddeleri
bakteriyel selüloz (BS), Polilaktik asit (PLA) ve Kenevir lifi (K) üretimi, temizleme
ve saflaştırma işlemlerine tabi tutularak dokusuz yüzey numuneleri
hazırlanmıştır. Hazırlanan BS; BS+RBSK+BS; BS+KAL+BS; BS+PVAK+BS; PLA;
PLA+RBSK+PLA; PLA+KAL+PLA; PLA+PVAK+PLA deney grupları SM; FFP2; FFP3; MM;
VİS50; VİS50+KAL+VİS50; TEN50; TEN50+KAL+TEN50 ile Metrekare Ağırlık Tayini,
Kalınlık Tayini, Kumaşların Yırtılma mukavemeti (Elmendorf), Kopma Mukavemeti
ve Uzama Tayini, Hava Geçirgenliği, Kumaşın Termal İletkenliğinin Ölçümü
(Alambeta), Kumaşların sıvı nem yönetim özellikleri Nem Transferi, Su buharı
geçirgenliği (Permetest), biyolojik oksijen ihtiyacı (atık su, ve toprak
ortamında) bakımından karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Dokusuz
yüzey elde edilmesi aşamasında, uygulama sonrasında elde edilen yüzeylerin
gramajlarının genel itibari ile ticari maskelerden yüksek değerlere sahip
oldukları gözlenmiştir. Hava geçirgenliği verileri incelendiğinde BS+KAL+BS ve
VİS50+KAL+VİS50 adlı numunelerin FFP2 ve FFP3 ticari maskelerine yakın
değerlere sahip oldukları belirlenmiştir. PLA+PVAK+PLA yüzeyinin ise MM maskeye
en yakın değere sahip olduğu gözlenmiştir. Termal konfor değerleri açısından
bir numune hariç termal iletkenlik değerlerinin yakın olduğu, termal
absorpsiyon değerlerinde PLA’lı numunelerin SMS maskelere yakın değerlere diğer
numunelerin FFP2 ve FFP3 maskelere yakın değerlere sahip olduğu gözlenmiştir.
Bunların yanı sıra BS+RBSK+BS, BS+KAL+BS ve VİS50+KAL+VİS50 numunelerin termal
direnç açısından FFP2 ve FFP3 maskelere yakın değerler olduğu belirlenmiştir. PERMETEST
sonucunda BS+KAL+BS, BS+RBSK+BS, VİS50+KAL+VİS50 ve TEN50+KAL+TEN50 numuneleri
FFP2 ve FFP3 maskelere yakın değerlere sahipken PLA’lı numunelerin sms
maskelere yakın değerler aldıkları gözlenmiştir. Ergonomik olarak PLA + RBSK +
PLA maskenin diğer maskelerle karşılaştırıldığında lifleri arasındaki
oryantasyonun kullanım kolaylığı sağladığı görülmüştür.
Sonuç: Bakteriyel selüloz ve kenevir
içeriğinin kumaşlara biyobozunurluk kazandırdığı görülmüş ve maske imalatı için
kullanılabilecek en uygun kumaşın PLA+RBSK+PLA olduğu tespit edilmiştir. Projenin
ana amacı olan biyobozunur malzemelerden oluşan tek kullanımlık burun
maskesinin ilk örneği elde edilmiştir.