İlahiyat/İslami İlimler Fakültelerine Yönelik Ana Kaynaklarıyla Alevi-Bektaşi Gelenek ve Kültürünün Tanıtımı Eğitimi


Teber Ö. F.(Yürütücü), Taşğın A., Üçer C., Kaplan D., Dalkılıç M., Sarıkaya M. S., et al.

TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2024

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Mayıs 2024
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2024

Proje Özeti

Proje Deseni ve Program Akışı

  Proje, alanında uzman 14 eğitmen, 3 yardımcı personel ve İlahiyat/İslami İlimler Fakültelerinden lisans ve lisansüstü öğrenimlerini sürdüren 30 (otuz) katılımcı ile yürütülecektir. Bu katılımcı sayısı içerisinden etkinliğin yürütüleceği kurum olan Akdeniz Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğrencilerine 10 kişilik kontenjan ayrılmıştır. Proje programı kapsamında yaratıcı drama ile tanışma etkinliğini müteakip öncelikle proje yürütücüsü proje hakkında detaylı bir sunum yapacaktır. Devamında Alevilik-Bektaşiliğin mahiyeti hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Bu noktada gelenek ve kültürün yaşayan halinin katılımcılar tarafından görülmesini teminen yürütücü tarafından belirlenecek Alevi-Bektaşi geleneğine mensup bir dernek başkanı tarafından video üzerinden görsel bir sunum ile geleneğin mensuplarınca bizzat anlatılması sağlanacaktır. Sonrasında geleneğin ana kaynaklarının neler olduğu ele alınıp bunlar ana hatlarıyla tanıtılacak, Alevi-Bektaşi yazma eser kaynaklarının belirlenmiş ayrıntılı liste dökümü paylaşılacaktır. Müteakiben geleneğin yürütücü ve eğitmenler tarafından belirlenecek yazma ve nadir matbu beş ana kaynağının her biri (Buyruklar, Fütüvvetnâmeler, Erkânnameler, Velâyetnâmeler (Menâkıbnâmeler), Makâlâtlar) ayrı ayrı tanıtılarak içerik analizleri yapılacaktır. Bu türlerden her biriyle ilgili belirlenmiş bir yazma/matbu eser nüshası incelemeleri için öğrencilere de verilecektir. Sonrasında eserlerin İslam tarihinin dini sosyokültürel hayatı bağlamında durumlarının ortaya konulması adına gerek itikadî ve fıkhî gerek tasavvufî ve ahlâkî muhtevaları üzerinde durulacak, bunların menşe ve mahiyetleri ortaya konularak geçirdikleri süreçlerin takibi kapsamında önceden belirlenmiş kaynak -söz gelimi orijinal erkânname- metinleri üzerinden okunması ve değerlendirilmesi yapılacaktır. Bu kaynakların İslam tarihinin dini sosyokültürel hayatının diğer benzerleri gibi bir konumda olduklarını ortaya koymak adına söz konusu eserlerde Kur’an ayetlerine yer verilmesi ve onların yorumlanması örneği üzerinden bir inceleme yapılacaktır. Daha sonra söz konusu eserler, İslam tarihinde ortaya çıkan mezhebi ve meşrebi yapılar açısından değerlendirmeye tabi tutulacak, bu eserlerde yer alan temel unsurlar İslam tarihinde ortaya çıkan ve Alevilik- Bektaşilik geleneğinin tarihi süreç içerisinde bulunduğu coğrafyalarda etkili olan mezhepler dikkate alınarak incelenecektir. Projenin önemli uygulamalarından biri atölye çalışmalarıdır. Katılımcılar altışar (6’şar) kişiden beş (5) gruba ayrılacak ve her grup bir ana kaynaktan sorumlu tutulacaktır. Her gün sonunda proje programı kapsamında konuları anlatan eğitmenler gözetiminde söz konusu eserler ortaya konulan hedefler ve çerçeve doğrultusunda incelenerek metinler oluşturulacak ve bunlar eğitimin 3. Günü 6. derste katılımcılar tarafından sunum olarak bütün proje ekibiyle paylaşılacaktır. Atölye çalışmalarının sonucu ise şu şekilde tasarlanmaktadır: Etkinliğin son gününe ait son ders saatlerinde ise her grubun hazırladığı metin değerlendirmelerini sunmaları, diğer grupların sorularını cevaplamaları ve sunumlarını savunmalarına fırsat tanınacaktır. Sunumların ardından Kapanış ve Sertifika Töreni yapılacaktır. Uygulamalı bir eğitim etkinliği olan proje, 3 gün sürecek, ilk gün 7, ikinci gün 9 ve son gün 7 saat olmak üzere toplamda 23 saat olacak şekilde, 8 farklı üniversiteden alanında uzman 14 akademisyen tarafından gerçekleştirilecektir.