Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atanur G.(Yürütücü), Özdil T., Polat S.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2015 - 2018
ÖZET
Tarihi kent merkezleri, geçmişten günümüze taşıdıkları ekonomik ve sembolik değerler nedeniyle kentsel kimliğin önemli
bir parçası olmuşlardır. Ancak hızla büyüyen yirmi birinci yüzyıl kentlerinde, kent merkezlerinin kültürel, sosyal, ekonomik
ve çevresel işlevselliklerini sürdürmekte zorlandıkları da g.rülmektedir. Özellikle kamusallık ve kamusal alan kavramının
değişimi bağlamında kent merkezlerindeki açık alanların geçirdiği d.nüşüm önemli bir tartışma alanıdır (Carmona ve ark.
2203, Kostof 1999, Lofland 1998). Ancak, özelleşme, terk edilme, işlev değiştirme odaklı bu tartışmalara karşın açık
alanların kente önemli değerler kazandırdıkları da kabul edilmektedir.
Açık alanların kente kazandırdıkları değeri somut ve tekrar edilebilir biçimde ortaya koyabilmek için, kentsel tasarım ve
peyzaj performanslarının .l.ülmesi ve bu .l.ümlerin sürdürülebilir kentsel gelişime rehberlik etmesi gerekmektedir.
Kentsel tasarım ve peyzaj performansı, bu kapsamda yapılan tasarımların amaçlanan hedefe ulaşmak konusundaki
başarılarını ve sosyal, çevresel ve ekonomik boyutta oluşturdukları değeri ve bu değerin sürdürülebilirliğe olan katkısını
ölçmek için kullanılan bir kavramdır(LAF 2015).
Türkiye’nin en önemli metropollerinden biri olan Bursa, M.Ö. 5000 li yıllara uzanan tarihi ve Osmanlı’nın ilk başkenti
olması nedeniyle önemli bir tarihi kimliğe sahiptir(BBB 2014). Türkiye’nin ilk organize sanayi bölgesinin kurulduğu ve
otomotiv endüstrisinin gelişme alanı olduğu 1960’lı yıllarla birlikte Bursa’nın tarihe dayalı kimlik değerleri değişmiş, sanayi
kent kimliğinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Sanayinin hızlı gelişimine paralel olarak nüfus da hızla artmıştır.
Kentin sosyal, ekonomik ve fiziksel yapısındaki değişimlere karşın, Bursa tarihi kent merkezi, kent kimliğinin önemli
parçası olmaya devam etmiştir.
Çalışma alanı, tarihi kent merkezi içinde yer alan ve 14. yüzyılda gelişmeye başlamış olan 106.800 m2 alana sahip Bursa
Hanlar Bölgesidir. Kentsel karakterini ve önemini geçmişten günümüze kadar korumuş olan Bölge, 2013 yılında Unesco
Kültür mirası listesine kabul edilmiştir. Bu durum, Hanlar Bölgesi’nde yapılacak müdahalelerin küresel ve ulusal ölçekteki
önemini arttırmıştır.
Araştırma önerisi ile, kentsel tasarım ve peyzaj performansı .l.ümü ile ilgili nicel ve nitel metotların bir araya getirilmesi
ve bu kapsamda (Ozdil et. al. 2015a, 2015b; Deming & Swaffield, 2011; Murphy, 2005; Moughtin, 1999) dört ayrı grup
veri setini kullanarak Hanlar Bölgesinin kentsel tasarım ve peyzaj performansının saptanması hedeflenmektedir. Çok
boyutlu bir araştırmanın ilk aşaması olarak kurgulanan çalışma öncelikle, sosyal, çevresel ve ekonomik değer
toplamından oluşan toplam performans değerinin sosyal boyutuna odaklanacaktır.
Araştırma sonucunda bir yandan bölgeyi oluşturan çeşitli alt alanların kentsel tasarım ve peyzaj performansları
belirlenirken, diğer bir yandan benzer çalışmalarda kullanabilecek temel performans kriterleri ve araştırma metotları
ortaya konulmuş olacaktır. Bölge içinde yer alan açık alanların kapsamlı analizleri ile başlayacak olan çalışma, alan
üzerinde seçilen odak noktalarında yapılacak olan çalışmalarla devam ederek iki yıl içinde tamamlanacaktır.