Proje Özeti

Kenaf, pamuk bitkisi ile aynı familyayı paylaşan, saplarından lif elde edilen bir bitkidir. Kenaf bitkisi kabuk kısmından oldukça kaliteli lif elde edilmekte ve bu lifler ip, sicim, çuval, izolasyon malzemesi vb. üretimlerde kullanılmaktadır. Kenaf bitkisinin gövde içi kısmı ise sanayide kağıt, otomotiv yan ürünleri, yenilenebilir enerji olmak üzere çok değişik alanlarda kullanılabilmektedir. Son yıllarda, insan sağlığı ve çevre konusundaki duyarlılığın artmasıyla otomotiv sektöründe ses ve ısı izolasyon malzemesi olarak yapay liflerin yerine, kenaf lifinin tek başına veya karışık olarak kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Otomotiv sektörü bakımından oldukça iyi bir konumda bulunan Ülkemizde, izolasyon malzemeleri üretimi yapan firmalar ihtiyaç duydukları kenaf lifini, yerli üretim olmadığı için ithal etmektedir. Bununla birlikte, Ülkemizde kağıt üretimindeki maliyetlerin yüksek oluşu ve hammadde sıkıntısı nedeniyle yurtiçi kağıt tüketiminin neredeyse yarısı ithalat ile karşılanmaktadır. Yapılacak çalışmalarla Ülkemizde kenaf tarımının yaygınlaştırılması sayesinde, yenilenebilir enerji, otomotiv yan sanayisi, kağıt üretimi gibi pek çok stratejik alanda kullanım alanı olan bu ürün bakımından dışa bağımlılık engellenmiş olacaktır.

Ülkemizde kenaf bitkisinin sulanması üzerine yapılan bilimsel araştırma yoktur. Bu nedenle; Bursa ve Ülkemiz açısından büyük öneme sahip kenaf bitkisi üzerine yapılacak bilimsel sulama çalışmalarının ekonomik, ticari ve sosyal açıdan yaygın etkilerinin olacağı düşünülmektedir. Ayrıca sunulan bu proje sonuçlarının, kenaf yetiştiriciliği yapacak bölgelerdeki kurum/kuruluş ve yetiştiricilere tarımsal üretimde sürdürülebilirliği sağlamada önemli ölçüde yol göstereceği öngörülmektedir.

Bu projede; Yarı-nemli iklim kuşağında yer alan Bursa’da, kısıntılı sulamanın damla sulama yöntemiyle sulanan kenaf bitkisi verim, verim bileşenleri ve fizyolojik özellikleri üzerine olan etkileri araştırılacaktır. Bu amaçla; bitkiye yetişme dönemi boyunca farklı miktarlarda sulama suyu uygulayarak,  farklı su stresi ve vejetasyon düzeyleri oluşturulacaktır. Tarla denemeleri, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi (TUAM)’ndeki deneme alanında tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekrarlı olarak yürütülecektir. Deneme konuları; S1: sulama sezonu boyunca, 0–90 cm toprak derinliğindeki elverişli nemin % 30’u tüketildiğinde, mevcut nemi tarla kapasitesine tamamlayacak miktarda sulama suyu uygulanması, S2: S1 konusuna verilmesi gereken sulama suyu miktarının 2/3’ünün uygulanması, S3: S1 konusuna verilmesi gereken sulama suyu miktarının 1/3’ünün uygulanması ve S4: sulama suyu uygulanmayan konu olacak şekilde bloklara rastgele yerleştirilecektir. Bununla birlikte, konulu sulamalar boyunca S1, S2 ve S3 uygulamalarını gerçekleştirmek ve bitkide su kısıntısını sağlamak için, sulama suyu uygulanmayan parseller hariç her deneme parselinde hasat parselleri gelen yağmuru engelleyebilecek polietilen bir örtüyle kapatılacaktır (tünel benzeri bir yapı). Hasat parselleri, olası bir yağış olayı öncesi örtülecek, yağış sonrasında açılacaktır.

Her bir konu için verim ve verim öğeleri değerlendirilecektir. Kenaf bitkisinde yetişme dönemi boyunca fizyolojik özellik olarak; bitki yüzey sıcaklığı, yaprak su potansiyeli, yaprak klorofil içeriği, net fotosentez hızı, stomal iletkenlik ve hücreler arası CO₂ konsantrasyonu ölçümleri yapılacaktır. Bu proje sonucunda, kenaf bitkisinde farklı su stresi ve vejetasyon koşullarında fizyolojik değişimler ortaya konacak ve verim ve verim özellikleri ile fizyolojik parametreler arasındaki ilişkiler belirlenecektir. Ayrıca her bir konu için bitki su tüketimleri belirlenerek su kullanım etkinliği hesaplanacak ve su-verim ilişkileri değerlendirilecektir.