Akademik Veri Yönetim Sistemi
Köprülü Bağbancı Ö. (Yürütücü), Bağbancı M. B.
TÜBİTAK Projesi, 2017 - 2019
Binlerce yıllık kültürel mirasımız olan tarihi yapılar çok önemli ve değerlidir. Bu yapıların günümüzden geleceğe aktarılması bizler için kaçınılmaz bir görevdir. Bu nedenle tarihi kültürel mirasımızın önemli simgeleri olan bu yapılara yönelik yapılması gerekli olan müdahale yöntemlerinin belirlenebilmesi için öncelikli olarak yapılardaki mevcut durumlarının doğru teşhis edilmeleri gerekmektedir. Bu yapılar; geçmişten günümüze birçok deprem, yangın, savaş ve doğal afetlerden etkilenmiş ve zaman içinde birçok müdahale geçirmiştir.
Çalışmanın kuramsal alt yapısını; ICOMOS’un (International Council on Monuments and Sites) 2003 yılı 14. Genel Kurulu’nda kabul edilen "Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Strüktürel Restorasyonu İçin İlkeler" başlıklı uluslararası tüzük belirlemiştir. Buna göre; koruma uygulamalarında malzeme ve strüktür özelliklerinin tam olarak bilinmesi ve anlaşılması gereklidir. Özgün strüktür özellikleri ve yapının mevcut durumu, yapım teknikleri, geçirdiği değişimler ve yapıya olan etkileri hakkında ayrıntılı bir literatür ve arşiv araştırması yapılmıştır. Yapılardaki sorunların teşhisi; niteliksel ve niceliksel yaklaşımlara dayandırılmıştır.
Projeye konu olan yapılar aynı dönem (19. yüzyıl) yapıları olarak seçilmiştir. Bu kapsamda çalışılan kiliselerin iç ve dış duvarlarından dolgu harcı, taş ve sıva örnekleri alınarak; bu malzemelerin fiziksel, kimyasal ve mekanik testleri yapılmıştır. Flatjack testleri yapılarak duvarların basınç dayanımı ve elastisite modülü hesaplanmıştır. Yapılara hassas ivme ölçerler yerleştirilerek operasyonel modal analiz yöntemi ile titreşim testleri yapılarak; yapıya ait doğal frekanslar ve mod şekilleri belirlenmiştir. Titreşim testlerinden elde edilen veriler ile malzeme deneyleri sonucunda elde edilen parametreler kullanılarak oluşturulan sonlu eleman analizleri ile yapıların kendi ağırlığı altındaki ve deprem yükleri altındaki davranışları belirlenmiştir. Son aşamada ise elde edilen tüm veriler ışığında müdahale önerileri yapılmıştır.
Ülkemizin büyük bir kısmının deprem bölgesinde olması tarihi yapılar için yapılacak olan analiz çalışmalarını son derece önemli kılmaktadır. Bu konuda ülkemizde yapılan tarihi yapıların korunmasına ilişkin çalışmaların çoğunda detaylı bir malzeme analizi ile sayısal analiz yöntemleri kullanılmamaktadır. Tarihi yapıların güçlendirme ve koruma yöntemleri belirlenmeden önce; yapıya ilişkin malzeme deneyleri ile sayısal analizlerin gerçekleştirilmesi ve elde edilen sonuçlar göz önünde bulundurularak restorasyon çalışmalarının yapılması, yapılacak çalışmaların daha bilinçli olmasını sağlayacaktır. Bu nedenle proje ekibi olarak kapsamlı bir çalışma sonucunda mesleki sorumluluklarımızı yerine getirmeyi hedeflemekteyiz.