Otizm Benzeri Spektrum Bozukluğunda Beslenme ile İlişkili Moleküllerin Düzeyinin Saptanması


ÇAKIR A. (Yürütücü), GÖREN B., KAHVECİ N., TUNÇAK S.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2024 - 2025

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Destek Programı: BAP Araştırma Projesi
  • Başlama Tarihi: Ekim 2024
  • Bitiş Tarihi: Mart 2025

Proje Özeti

Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) karmaşık nörogelişimsel bozukluklardır. Hem OSB hem de yeme bozukluklarında benzer metabolik ve davranışsal bozuklukların olduğu bildirilmektedir. Ayrıca semptomların beslenme düzenlemeleriyle iyileşebildiğinin gösterilmesi, OSB ve metabolizma/beslenme arasındaki ilişkiyi araştırmanın önemini belirginleştirmektedir. Ancak, OSB ve beslenmede etkili moleküllerin ilişkisini inceleyen çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışma, OSB modelinde beslenme ile ilişkili moleküllerdeki değişimi ve bu değişimin cinsiyete göre farklılığını ortaya koyacak olup projenin özgün değerini oluşturmaktadır.  Çalışmanın amacı, VPA ile oluşturulan OSB modelinde dişi ve erkeklerde olfaktör diskriminasyon, anksiyete, sosyal etkileşim ve lokomotor aktivite değişimlerini incelemek ve bu değişimin cinsiyete göre farklılığını araştırmaktadır. Ayrıca, dişi ve erkeklerde kan glukoz düzeyleri ile serum ve beyin örneklerindeki oksitosin, leptin, ghrelin, oreksin-A ve nesfatin-1 düzeyleri incelenerek kontrol gruplarıyla karşılaştırılmaktadır. Deneyler Bursa Uludağ Üniversitesi Hayvan Deneyleri Yerel Etik Kurulu onayı alınarak başlatılmıştır (No:2024-01/08). Tamamlanan deneylerde doğum öncesi Valproik asit (VPA) maruziyetinin hem erkek hem de dişi sıçanlarda OSB-benzeri semptomları tetiklediği gözlenmiştir. Sonuçlar aynı zamanda OSB'de beslenme ile ilişkili moleküllerde cinsiyete bağlı farklılıklar olabileceğini de göstermiştir. Projenin devamında, ek bulgularla çalışmanın güçlendirilmesi ve yüksek kaliteli dergilerde yayınlanması hedeflenmektedir. Bu doğrultuda elde edilmiş serum örneklerinden Ghrelin ve Oksitosin düzeyleri, elde edilmiş beyin örneklerinden ise Oreksin-A, Leptin, Nesfatin-1, Oksitosin ve Ghrelin düzeylerinin saptanması hedeflenmektedir.