Kur'ân'da "Hüsn" Kavramı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Temel İslam Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HAVVA YILDIRIM

Danışman: Mustafa Bilgin

Özet:

“Hüsn” kelimesi sözlükte “güzel olmak, iyi olmak” anlamına gelir. Hoşa giden, tatmin eden, göze hoş gelen, hayranlık uyandıran anlamında da “hüsn” kelimesi kullanılır. İnsan vücudundaki organların birbirine uyum ve oranına, yaratılışındaki düzgünlüğe, yüzündeki güzelliğe ve insanın diğer özelliklerinden göze hoş gelen şeylere “güzel” denir. İnsanda var olan güzellik duygusundan dolayı, tarihte bütün toplumlar estetik ile yakından ilgilenmiştir. Bu durum, felsefede, estetik adında bir disiplinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. İslâm da estetik karşısında kendi perspektifini oluşturmuştur. Gerek Kur’ân-ı Kerim’de gerekse Hz. Peygamberin hayatında güzelliğin önemine dair pek çok örnek görebiliriz. Kendisine rağbet edilen güzellik anlamına gelen hüsn, Kur’ân-ı Kerim’de hem ahlakî güzellik hem de insan hislerine hitap eden estetik güzellik için kullanılır. Kur’ân- Kerim’de insanın yaratılışından, dinî, ahlakî ve sosyal hayatına kadar her türlü hareket, tutum, davranış ve düşünceleri bu kavramla değerlendirilmektedir. Bu kökten türeyen “hasene” isim olarak geçtiği yerlerde, insana isabet eden nimet dolayısıyla sevindiği herşeydir. “Hasene” ve çoğulu “hasenât” bu anlamda nimet, rızık, bolluk, refah, mutluluk, galibiyet gibi anlamlara gelmektedir. Bazen de, sonuç itibariyle belâ ve musibetler de güzellik ile vasıflanmıştır. Yine bu kökten türeyen “ihsan” kelimesi, başkalarına maddi ve manevî iyilik etmek, iyi davranmak anlamına geldiği gibi, bir şeyi bir fiili en iyi, en mükemmel şekilde yapmak anlamına da gelir. İnsana, önce Allah ve Rasûlüne itaat etmesi, sonra da anne – babasına, akrabaya, yoksullara, yetimlere ve yakınlık sırasına göre diğer insanlara maddi ve manevi olarak iyi davranması, iyilikte bulunması emredilmiştir. İnsanlar yaptıkları fiillere nisbet edildiklerinden Allah Teâlâ, ihsân sahiplerini muhsin olarak nitelendirmiştir. Kur’ân’da tanımlanan “Güzel davrananlar”ın kapsamına, başta Peygamberler olmak üzere, imân eden, ihlâslı olan, Allah yolunda malı ve canıyla mücadele eden, fakire ve ihtiyaç sahibine zekât veren, tasaddukta bulunan, namazını kılan ve her türlü salih ameli işleyen insanlar girmektedir.