Görükle kentsel dokusunun öğrencileştirme kavramı üzerinden mekan dizimsel analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUĞÇE AYDIN

Danışman: Özgür Mehmet Ediz

Özet:

Bir çeşit soylulaştırma formu olan ‘öğrencileştirme’ kent üzerinde soylulaştırma ile benzer etkiler bırakır. Soylulaştırma, kentin köhnemiş bölgelerinde eski sakinlerin yerinden edilerek yerine yerleştirilen yeni orta sınıf ile kent parçasının fiziksel, sosyal açıdan başkalaşması demektir. Öğrencileştirmenin soylulaştırmadan ayrılan kısmı, yeni gelen sınıftaki kullanıcı tanımının öğrenciler olmasıdır. Öğrencilerin sayısının fazlalaşmasıyla artan ihtiyaçlar, yoğunlaşmak zorunda kalan kentsel doku, kullanıcıya yetmeye çalışan kentte fiziksel bir büyümeyi kaçınılmaz hale getirmektedir. Çalışma alanı; Bursa’nın Nilüfer ilçesine bağlı, Uludağ Üniversitesi’nin batısında yer alan Görükle’dir. Cumhuriyet döneminde mübadele köyü olan Görükle, Cumhuriyet sonrasında göç alarak gelişmeye devam etmiştir. Yükseköğretim Kurulu 2018-2019 verilerine göre 78 bin 983 öğrencisi olan Uludağ Üniversitesi, öğrenci sayısı bakımından yüksek yoğunlukludur. Görükle, Uludağ Üniversitesi Yerleşkesi’nin yakınında kurulmasıyla önem kazanmış, ticaret ve kültür etkinlikleri yaygınlaşmıştır. Öğrencileşen kentte artan temel barınma ve konaklama ihtiyaçlarıyla gayrimenkul piyasası yükselmiş, beldenin konut ve ticari yapısı yeni gelen sınıfın yani öğrencilerin ihtiyaçlarına göre şekillenmiş ve zamanla öğrenci egemen bir kent yapısını almıştır. Eski sakinler fiziksel olarak olmasa da sosyokültürel anlamda yerlerinden edilerek bölgeyi öğrencilere bırakmak durumunda kalmışlardır. Süreç içerisinde hızla artan öğrenci popülasyonu ve öğrencilerin eski kentliye sağladığı ekonomik faydayla öğrenciler daha kabul edilebilir kullanıcılar haline gelmişlerdir. Birbirinden fayda sağlayan bu kullanıcılar kenti birlikte paylaşmaya adapte olurken köyün ilk yerleşilen bölgesinde köylü yaşamına kendi perspektifinde devam ederken, üniversiteye doğru büyüyen kent öğrencilerin ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde gelişmektedir. Bu çalışmanın amacı, Görükle’nin gelişimini morfolojik ve mekan dizimsel analizlerle inceleyerek ‘öğrencileştirme’ etkisiyle oluşan kentsel çevrenin fiziksel, sosyal ve kültürel karakterini kazanma sürecini ortaya koyup, gelecekte oluşabilecek yeni kentsel çevre stratejilerine ipuçları vermektir.