Kur’ân’da “Hac” kavramı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Mehmet Enis Taş

Danışman: MUSTAFA BİLGİN

Özet:

“Hac” kelimesi, sözlükte: “yönelmek, kastetmek, ziyaret etmek ve bir yere gitmek” anlamlarında kullanılır. Terim olarak ise, din tarafından kutsal kabul edilen mekânları, belirli zaman dilimlerinde ziyaret ederek, orada sembolik bazı ibadetleri gerçekleştirmektir. Genel olarak “hac” kavramı, dinlerin kullanımında, kutsal mekânları ziyaret etmenin özel adı olmuştur. Evrensel, kabileci ve millî dinlerin tümünde kutsal mekânlar ve bu mekânları ziyaret söz konusudur. Tarih boyunca var olan bu kutsal mekânları, belirli zamanlarda ziyaret etme arzusu, genellikle tanrıya yakın olma, onun rızasına erişme ve böylece manevi tatmine ulaşma ile ilgili bir durum olarak tezahür eder. İnsanların Tanrı’ya bağlanabilme çabası serüvenine bakıldığında ise, O’nu soyut bir varlık olarak kabul ettikleri halde, semboller ile akıllarının somut dünyasına indirgemek ve böylece O’na yakın olma çabasını hep gütmüşlerdir. İslâm dinindeki yerine baktığımızda ise, hac ibadetinin, temel bir emir olduğunu ve bu konu ile ilgili Kurân-ı Kerim’de: “ Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. ”(Âl-i İmrân, 3/97) âyetiyle farz kılındığını görmekteyiz. Hadislerde ise, hac ibadeti, İslâm’ın beş temel esaslarından biri sayılması yönüyle apayrı bir önem kazanmaktadır. Nitekim Hz. Muhammed (s.a.v) de şöyle buyurmuşlardır: “ İslâm beş esas üzerine bina edilmiştir. Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in onun resulü olduğuna şahitlik etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Kâbe’yi ziyaret etmek ve Ramazan orucunu tutmaktır.” (Buhâri, “İman”,2; Müslim, “İman”,5; Tirmizî, “İman”,3; Nesâî, “İman”,13) Anahtar Sözcükler Hac, Kâbe, Kutsal, Mekân, Zaman, Tavaf