Türkiye'deki yakalama ve gözaltı rejiminin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve uygulaması ile uyumu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TALİP ALAN

Danışman: KAMURAN REÇBER

Özet:

Yakalama ve gözaltı, kişi özgürlüğüne müdahale oluşturan tedbirlerdir. Kişi özgürlüğü, insan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmelerde ve devletlerin anayasalarında yer alan kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile hukuken koruma altına alınmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi madde 5 de bu hakkı düzenlemektedir. Bu çalışmada araştırılan sorun ise yakalama ve gözaltı konusunda Türkiye'de yürürlükte bulunan mevzuatın ve buna ilişkin uygulamanın Sözleşmenin 5. maddesi ile uyumlu olup olmadığıdır. Üç bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı ile Sözleşme kapsamında bu hakkın suç şüphesiyle sınırlanmasının esasları ele alınmıştır. İkinci bölümde Türk hukukunda yakalama ve gözaltı tedbirlerine ilişkin şartlar ve hükümler ile bunların Sözleşmeyle uyumu incelenmiştir. Son bölümde ise yakalanan ve gözaltına alınan kişilerin sahip oldukları güvenceler açısından iç hukukun Sözleşmeyle uyumuna yer verilmiştir. Çalışma Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı ölçü alınarak hazırlanmıştır. Konuya ilişkin önemli kararlar ve özellikle Türkiye'ye ilişkin olanlar incelenerek, mahkemenin bakış açısı yansıtılmaya çalışılmıştır. İç hukuk Sözleşmenin 5. maddesinin her bir fıkrası açısından ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Çalışmada varılan sonuçlar göstermiştir ki Türkiye'nin yakalama ve gözaltı rejimi, bazı eksiklikleri bulunmasına karşın büyük oranda Sözleşme ile uyumludur.