Bazı bitkisel yağların laboratuvar ve arazi koşullarında Cacopsylla pyricola (Förster) (Hemiptera: Psyllidae) üzerine etkileri


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BİLGİ PEHLEVAN

Danışman: Orkun Barış Kovancı

Özet:

Bu tez kapsamında yedi farklı bitkisel tohum yağının Armut psillidi Cacopsylla pyricola (Förster)'in yumurta ve nimfleri üzerine toksik etkisi ile ergin dişilerin yumurta bırakmasını engelleme etkisi üzerine çalışılmıştır. Bu amaçla enginar, kudret narı, hint, keten, hardal, şeftali çekirdeği ve kuşburnu bitkisel tohum yağları laboratuvar denemelerinde kullanılmıştır. Bu bitkisel tohum yağları arasından en etkili olan hardal, keten ve kudret narı yağları seçilerek arazi koşullarında çalışmaya devam edilmiştir. Arazi koşullarında zararlının kışlık formuna karşı yumurtlamanın engellenmesi uygulamalarından 7 gün sonra %79,8 engelleme oranıyla en etkili yağ yazlık yağ olmuştur. Kudret narı ve hardal yağı sırasıyla %72,5 ve %68,8 engelleme oranları ile yazlık yağı takip etmiştir. Keten yağı %63,6 ile en düşük etkiyi göstermiştir. Uygulama yapıldıktan 14 gün sonra yazlık yağ %64,7 engelleme oranıyla en etkili olmuştur. Hardal, kudret narı ve keten yağları sırasıyla %53,2, %50,8 ve %43,4 oranları ile yazlık yağı takip etmiştir. Zararlının yazlık formuna karşı yumurtlamanın engellenmesi uygulamalarından 7 gün sonra %87,7 engelleme oranıyla en etkili yağ yazlık yağ olmuştur. Hardal, kudret narı ve keten yağları sırasıyla %74,7, %68,0 ve %59,6 oranları ile yazlık yağı takip etmiştir. Uygulama yapıldıktan 14 gün sonra yazlık yağ %82,1 engelleme yaparken, bu yağı %62,0 ile hardal yağı takip etmiştir. Kudret narı ve keten yağları sırasıyla %47,2 ve %42,1 etkinlik göstermişlerdir. Yumurta ölüm oranlarının belirlenmesi için uygulamalar yapıldıktan 7 gün sonra yağların toksik etkisi değerlendirilmiştir. En fazla yumurta ölümü %90,0 ile yazlık yağda olurken, bu yağı %76,8 ile hardal yağı takip etmiştir. Kudret narı ve keten yağında sırasıyla %69,9 ve %64,7 ölüm olmuştur. Uygulama yapıldıktan 3 gün sonra nimfe karşı toksik etki belirlenmiştir. En fazla nimf ölümü %90,4 ile yazlık yağda ve %80,5 ile hardal yağının %1 dozunda gerçekleşmiştir. Keten yağının sırasıyla %1 (%47,9) ve %1,5 (%52,2) dozları ile kudret narının %1,5 (%49,4) dozu en düşük etkiyi göstermişlerdir. Laboratuvar denemelerinde %1 ve %1,5'lik yağ dozunda fitotoksisite önemli seviyede olmamıştır ancak %2'lik dozda bazı bitkisel yağlar yaprakta fitotoksisite meydana getirmiştir. Arazide %1 ve %1,5 yağ dozlarında da önemli seviyede fitotoksisite gözlenmemiştir. Sonuç olarak hardal, keten ve kudret narı tohum yağları bu zararlının her iki formununda yumurtlamasının engellenmesini sağlamış ve yumurta ve nimflere karşı toksik etki göstermişlerdir. İleride yapılacak çalışmalarda yağlar ile insektisitlerin belirli oranlarda karıştırılarak uygulama yapılması bu zararlının mücadelesine katkı sağlayabilir.