Özel istihdam büroları ve Türkiye'deki görünümü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEHRA ESRA BİLGİN

Danışman: İLKNUR KILKIŞ

Özet:

Kamu istihdam kurumları, 19.yy sonlarında işsizliğin meydana getirdiği sosyo-ekonomik sorunlar sonucu, gelişmiş ülkelerde ortaya çıkmıştır. İş arayanlara uygun iş, işçi arayanlara uygun iş gücü bulmada yardımcı olan ve kar amacı gütmeyen kamu kuruluşları olarak örgütlenmişlerdir. Günümüzde hemen her ülkede kamu istihdam kurumu bulunmakla birlikte, giderek hızlanan teknolojik gelişmeler ve küreselleşme olgusu kamu istihdam kurumlarının tek başına bu gelişmeleri karşılayamaması sonucunu doğurmuş, istihdam hizmetlerinin sunumunda kamu dışında başka hizmet sağlayıcıların da varlığını zorunlu kılmıştır. 1990’lı yıllardaki ekonomik serbestleşme ve küreselleşme ortamında ILO, kamu istihdam kurumlarındaki tekel anlayışını terk etmiş ve iş gücü piyasasının işleyişine olumlu katkılar sağlayacak düzenlemelerle birlikte özel istihdam bürolarını kabul etmiş ve özel istihdam bürolarının düzenlemesinde yol gösterici hükümleri belirlemiştir. Türkiye’de de istihdam hizmetleri bu gelişmelerden etkilenmiş iş gücü piyasasında iş bulma ve işe girme zorlaşmış, işletmeler de işe uygun nitelikte işçi bulma sıkıntısı çekmeye başlamıştır. Her geçen gün artan işsizlik oranları temel görevi; ulusal istihdam politikalarının oluşturulmasına, istihdamın korunmasına ve geliştirilmesine, işsizliğin önlenmesi faaliyetlerine yardımcı olmak olan İŞKUR’un bu taleplere yeterince cevap verememesi, iş ve işçi bulma hizmetlerinin devlet tekelinden çıkması ihtiyacını doğurmuştur. 4857 Sayılı İş Kanunu’nun “İş ve İşçi Bulmaya Aracılık” başlıklı 90. maddesinde, iş ve işçi bulmaya aracılık görevinin İŞKUR ve izin verilen özel istihdam büroları (ÖİB) tarafından yerine getirileceği düzenlenmiştir. Böylece danışmanlık büroları adı altında gayri resmi olarak faaliyet gösteren bu büroların, yasal bir düzenleme çerçevesinde ve belirlenen esaslar içerisinde çalışmaları ve kurum hizmetlerini tamamlayıcı bir konuma gelmeleri sağlanmıştır. Bu çalışmada, istihdamın değişen yapısına bağlı olarak özel istihdam kurumlarının ortaya çıkışı, özel istihdam bürolarına ilişkin Türkiye’deki yasal düzenlemeler ve bu büroların faaliyetlerine ilişkin istatistiki bilgilere yer verilmiştir. Haziran 2004’den 2006 yılı sonuna kadar olan istatistiki bilgiler kullanılarak Türkiye’de özel istihdam bürolarının faaliyetlerine ilişkin bir durum tespiti yapılmaya çalışılmıştır.