Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Teymur Erol
Danışman: SADETTİN EĞRİ
Özet:Çift kahramanlı aşk mesnevileri sınıfına giren Şâh u Dervîş’lerin ilk örneği İranlı şair Hilâlî-i Çağatayî tarafından on beşinci yüzyılda yazılmış, sözü edilen mesnevi türü on altıncı yüzyıldan itibaren edebiyatımızda görülmeye başlamıştır. Edirneli Güftî tarafından yazılan Şâh u Dervîş mesnevisi ise bu türün edebiyatımızdaki son örneğidir. Bu çalışma, Edirneli Güftî Ali’nin hayatını, edebi kişiliğini, Şâh u Dervîş mesnevisinin transkripsiyonlu metni ile incelenmesini kapsamaktadır. Mesleği kadılık olan Edirneli Güftî Ali on yedinci yüzyıl divan şairlerindendir. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmayan şair, manzum biçimde yazdığı Teşrîfâtü’ş-Şu’arâ adlı tezkiresiyle ünlenmiştir. Türkçenin giderek ağırlaştığı on yedinci yüzyılda, dönemin dil anlayışına paralel olarak kaleme alınan Şâh u Dervîş mesnevisi, içerik bakımından tasavvuf ekseninde gelişen bir aşkı işlemiştir. Teze konu olan eserin, aşk ve ızdırap çizgisinde ilerleyen olay örgüsünü ortaya çıkarmak için şairin imge ve tasvirleri dikkate alınarak geniş bir özeti yapılmış, gerekli görüldüğünde beyitler düzyazıya çevrilerek verilmiştir. Ayrıca şair tarafından dönemin estetik anlayışı çerçevesinde ele alınan kimi kavramlar, olayın akışını bozmamak kaydıyla dipnot referansları etrafında tahlil edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada, edebi eserlerde yapıyı oluşturan kişi, mekân ve zaman gibi tahkiye unsurları tespit edilmiş, bunların yanında şairin temel anlatım tekniklerinden ne şekilde yararlandığı gösterilmiştir. Son olarak, transkripsiyonlu metin için sözlük verilmiş; hedeflenen bulgulara ulaşmak için atıfta bulunulan araştırmacılara ve farklı münasebetlerle bahsi geçen isim ve kavramlara dair dizin eklenmiştir.