8. sınıf öğrencilerinin siber zorba/kurban davranışları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yasemin Kaplan

Danışman: SELMA GÜLEÇ

Özet:

Araştırmada, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda yer alan dijital okuryazarlık becerisi içerisinde yer edinen siber zorba ve siber kurban olma durumları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Ayrıca siber zorba/kurban olma durumlarının çeşitli değişkenler (cinsiyet, evcil hayvana sahip olup olmama durumu, kanıt temelli düşünme durumu, kitle iletişim araçlarını kullanma durumu ve sıklığı, sosyal medya kullanma durumu ve sıklığı, anne-baba evli/ayrı/vefat durumu, anne-baba eğitim durumu, yaşadıkları çevrenin sosyo-ekonomik durumu) açısından anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği belirlenmiştir. Buradan hareketle araştırmanın amacı, 8. sınıf öğrencilerinin, siber zorba/kurban davranışları ile hoşgörü ve öz güven değerleri arasındaki ilişkinin derecesini ve yönünü belirlemektir. Veri toplama aracı olarak; Ayas ve Horzum (2010) tarafından geliştirilen Sanal Zorba/Kurban Ölçeği; Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından geliştirilen Hoşgörü Eğilim Ölçeği; Akın (2007) tarafından geliştirilen Öz Güven Ölçeği ve kişisel bilgilere ulaşabilmek adına araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa ilinin Nilüfer, Yıldırım ve Kestel ilçelerinde resmi ve özel okulların 8. sınıf kademesinde öğrenim gören toplam 455 öğrenci oluşturmaktadır. Verilerin analizinde Spearman's Rho Korelasyon analizi, Mann Whitney U analizi ve Kruskal Wallis analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin siber zorba/kurban eğilimleri ile cinsiyet, kanıt temelli düşünme durumları, kitle iletişim araçlarını kullanma durumu/sıklığı ve sosyal medya kullanma durumu/sıklığı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılaşma bulunmuştur. Öğrencilerin siber zorba eğilimleri ile evcil hayvana sahip olup olmama değişkeni arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmuşken, siber kurban ile evcil hayvana sahip olup olmama değişkeni arasında anlamlı bir farklılaşma bulunmamıştır. Öğrencilerin anne-baba evli/ayrı/vefat durumları, yaşadıkları yerin sosyo-ekonomik durumu ve baba eğitim durumu değişkenleri ile siber zorba/kurban durumları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Öğrencilerin anne eğitim durumları ile siber zorba eğilimleri arasında anlamlı farklılaşma mevcuttur fakat siber kurban eğilimleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılaşma tespit edilememiştir. Öğrencilerin siber zorba/kurban durumları ile hoşgörü eğilim düzeyleri ve öz güven eğilim düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı orta düzeyde ilişki bulunmuştur.