Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MOHAMAD NADEEM ALHAJ RABIE
Danışman: Eren Gündüz
Özet:Bu araştırmada neredeyse bütün fıkıh kaidelerinde bulunan istisna olgusu ele alınmıştır. Bu konuyu araştırmamızın nedeni, fıkıh bilginlerimizin çoğunun, istisna sebeplerini ve şer'i amaçlarını yeterli ölçüde açıklamamış olmalarıdır. Bununla birlikte, kavâid ve füru-ı fıkıh kitaplarında çokça görülen istisna örneklerinin incelenmesiyle, fıkıh bilginlerimizin bu konuda uyguladığı ölçülerin tespit edilmesi mümkündür. Bu amaçla, istisnaya konu olan fıkıh meseleleri tümevarım metoduyla incelenip tahlil edilerek bu meselelerde fıkıh kaidelerinden istisna yaparken fukahanın gözettiği istisna sebeplerinin ve şer'î amaçlarının tespit edilmesine çalışıldı. Bunu yaparken de kapsamlı olması amacıyla, dört mezhebi de kuşatacak şekilde, karşılaştırmalı yöntemden yararlanıldı. Bu çalışmada, istisna sebepleri ile mekasıd-i şeria arasında güçlü bir ilişkinin olduğu; fıkıh kaidelerinde özellikle şeri bir gayeye aykırılık durumunda veya sıkıntıyı defetmek amacıyla istisnaya başvurulduğu görüldü. İncelenen örneklerden hareketle istisna yöntemini anlamada ve açıklamada kullanışlı olduğunu düşündüğümüz bazı sonuçlara ulaşıldı. Bu sonuçlar; istisnanın sebebi, türü, yönü ve maksatları ölçü alınarak fıkhın muhtelif konularından alınmış örnek meseleler üzerinde karşılaştırmalı bir şekilde tatbik edilerek açıklanmaya çalışıldı. Araştırmamız dört ana bölüm halinde düzenlenmiş olup birinci bölümünde konunun kavramsal çerçevesi, ikinci bölümünde fıkıh kaidelerinden istisnanın türleri, üçüncü bölümünde fıkıh kaidelerinden istisnanın genel ve ayrıntılı sebeplerinin tasviri, dördüncü bölümünde ise fıkıh kaidelerinden istisnanın yöntemi ve uygulamalı örnekleri ele alındı.