Uluabat Gölü su ve sediment kalitesinin fiziko-kimyasal parametreler açısından değerlendirilmesi ve coğrafi bilgi sistemi ortamında analizlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SAADET İLERİ

Danışman: FEZA KARAER

Özet:

Bu çalışmada, Uluabat Gölü su ve sediment kalitesi 2008 Haziran ile 2009 Mayıs tarihleri arasında izlenmiştir. İzleme sürecinde, göl içerisinde belirlenen sekiz adet istasyonda suda, pH, iletkenlik, sıcaklık, çözünmüş oksijen, alkalinite, sertlik, AKM, KOI, BOI, seki derinliği, su seviyesi, klorofil a, NH4-N, NO3-N, toplam azot, PO4-P ve toplam fosfor, sedimentte ise pH, iletkenlik, organik madde içeriği, nem içeriği ile azot ve fosfor formları incelenmiştir. Bu parametreler dışında suda çözünmüş halde ve sedimentte on farklı ağır metal (As, Cr, Cd, Pb, Cu, Ni, B, Fe, Mn, Zn) dağılımları incelenmiştir. Uluabat Gölü'nde çözünmüş formda ve sedimentte bulunan ağır metaller incelendiğinde şu sonuçlar elde edilmiştir, ağır metal birikimi su örneklerinde B>Fe>Zn>Cr>Pb>Ni>As>Cu>Mn>Cd; sediment örneklerinde ise Fe>Mn>Ni>B>Zn>Cr>Pb>Cu>As>Cd şeklinde gözlenmiştir. Ayrıca gölün farklı noktalarından, gölü besleyen akarsulardan ve noktasal kirlilik kaynaklarından alınan örneklerde de ağır metaller ile diğer su ve sediment kalitesi parametreleri ölçülmüştür. Tüm ölçüm sonuçları Coğrafi Bilgi Sistemi ile haritalandırılmıştır. Çalışma kapsamında bize ihtiyaç duyduğumuz araçları sağlayan CBS uygulamaları ArcGIS 9.3 programı ile haritalar oluşturulmuştur. Bu çalışma sayesinde hem parametrelerin göl içerisindeki konsantrasyon dağılımları elde edilmiş hem de gölde nasıl bir dağılım gösterdikleri ortaya konulmuştur. Bu sayede parametreler bazında gölün hangi bölgelerinin daha fazla baskı altında olduğu ve bunun nedenlerinin neler olabileceği hakkındaki yorumlara da yer verilmiştir. CBS uygulamalarının son aşamasında elde edilen tüm dağılım haritaları çakıştırılmış ve sonuçta çok parametreli bir değerlendirmenin yapıldığı sonuç haritaları elde edilmiştir. Bu haritalara göre gölün genel durumu standartlar ile kıyaslandığında, Uluabat Gölü'nün su kalitesi açısından 4. sınıf su kalitesinde olduğu tespit edilmiştir. Sediment kalitesi açısından ise NOAA' ya göre tüm ağır metal verilerinin yüksek etki eşiğinin üzerinde olduğu görülmüştür. Elde edilen tüm sonuçlar, Uluabat Gölü'nün önemli baskılar altında kaldığını göstermektedir. Bu nedenle gerekli önlemlerin bir an önce alınması gerekmektedir. Göle gelen dışsal yükler minimum düzeye indirilmeli ve daha sonra gölün iyileşme sürecini hızlandıracak bütünsel çözüm yöntemlerine başvurulmalıdır.