Çevre yönetiminde ekolojik risk değerlendirmesi ve Uluabat ramsar alanı için problem formülasyonu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2000

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜRAY ÇELİK

Danışman: FEZA KARAER

Özet:

Bu çalışma, "Ekolojik Risk Değerlendirmesi"ni Türkiye'de ekolojik değerlerin korunması yolunda kullanılabilecek bir araç olarak tanıtmayı amaçlamıştır. Bu amaçla "Risk Değerlendirmesi" kavramının çevre yönetimindeki yeri irdelenmiş, bu aracın kullanım sistematiği araştırılmış ve Bursa' mn önemli bir ekolojik değeri olan Uluabat Gölü Ramsar Alam için, Ekolojik Risk Değerlendirmesinin bir adımı olan "Problem Formülasyonu" çalışması yürütülmüştür. Uluabat Gölü Ramsar Alam için tartışılan ekolojik risk değerlendirme yaklaşımında, alanın değerlerinin maruz kaldığı olumsuz şartlar ve bunlardan kaynaklanan riskler belirlenmiştir. Bu belirleme, alan araştırması, mevcut bilgilerin değerlendirilmesi, hipotez etki matrisinin kullanılması, kavramsal model geliştirilmesi, kimyasal analiz sonuçlarının göl ve havza için yorumlanması, uydu görüntüleri yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Alandaki, uzun süreli baskı unsurları ve gelecekteki insan faaliyetlerinden beklenen potansiyel riskler belirlenmiştir. Uluabat Ramsar Alanı için yapılan uygulama, bu aracın kullanılmasının, çalışmanın yürütülmesine bir sistematik katacağı, riskleri somuta indirgeyebileceği ve alınacak karar için gerekli bilimsel dayanağı sunarak uygun politikanın belirlenmesine katkı koyacağı görülmüştür. Ancak böyle bir çalışma, multidisipliner uzman bir ekiple gerçekleştirilmelidir. Risk değerlendirmesi çalışmaları her zaman bir belirsizlik içermektedir, bu nedenle çalışma kapsamında belirsizliğin ölçüsü hesaplanmalı ve ifade edilmelidir. Elde edilen bulgular, Türkiye'de "Ekolojik Risk Değerlendirmesi"nin uygulanabilmesi için kurumlar arası ortaklık bağlarının güçlenmesi gerektiği bu sayede ihtiyaç duyulan veri kalitesi ve yeterliliğine ulaşılabileceği yönündedir. Ekolojik risk değerlendirmesi ancak ilgili tüm grupların ve yetki sahiplerinin birlikteliğinde yapılacak bir planlama çalışmasının ardından başlatıldığında, gerçek amacına ulaşacaktır. Elde edilen sonuçlar risk yönetim kararlarının üretilmesinde veya karar alternatifleri arasında doğru seçimin yapılmasında kullanılabilir. Ekolojik Risk Değerlendirmesinin, Türkiye'de daha çok tanınmış olan Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporlarının hazırlanmasında tamamlayıcı bir araç olarak kullanılması mümkündür ve çalışmaya yeni boyutlar kazandıracaktır.