Karşılaştırmalı ülke incelemeleri bağlamında Türk kamu yönetiminde Ombudsmanın uygulanabilirlik analizi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KADİR CANER DOĞAN

Danışman: BEKİR PARLAK

Özet:

Ombudsman, kökeni 18. yüzyıla kadar dayanan ve kamu yönetiminin devlet adına denetlenmesi için ortaya çıkmış bir kurumdur. Ombudsman, günümüzde neredeyse tüm çağdaş devletlerde kurulmuştur ve bu kurum dünya boyunca yayılımını devam ettirmektedir. Ombudsman, özellikle demokrasi ve hukuk devleti ilkeleri ile özdeşleşmektedir. Bu bağlamda da günümüzde tüm dünya devletlerinin ilgisini çekmektedir. Günümüzde devletin ve kamu yönetiminin artan eylem ve faaliyetlerine karşılık olarak topluma sunmuş olduğu görev ve hizmet düzeyinde artışlar meydana gelmiştir. Bu çerçevede devletin artan hizmetlerine bağlı olarak denetimi de önemli bir konu haline gelmektedir. Bu tez çalışmasının konusunu meydana getiren ombudsman da bu sebeplerle kamu yönetiminin denetlenmesi için ortaya çıkmış bir denetim sistemidir. Türkiye'de ombudsmanın veya ombudsmanlık kurumunun uygulanabilirliğini araştıran bu tez çalışması, Türkiye'de bir ombudsmanlığın kurulmasındaki içsel ve dışsal gerekçeleri derinlemesine analiz etmektedir. Bu çerçevede tezin ana hipotezi de bu gerekçeler bağlamında uygulanabilirlik üzerine dayandırılmıştır. Tez çalışmasının ilk bölümünde kamu yönetiminin denetlenmesi üzerinde durulmaktadır. İkinci bölümde ombudsmanlık kurumu kavramsal ve teorik boyutta açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde seçilmiş ülke örnekleri çerçevesinde farklı ombudsmanlık kurumu uygulamalarına ve karşılaştırmalarına yer verilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde ise Türkiye'de bir ombudsmanlık kurumunun kurulmasını gerektiren içsel ve dışsal gerekçeler, ombudsmanlık kurumu kurma girişimleri, ombudsmanlık kurumunun uygulanabilirliği konularına yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise ombudsmanlık kurumunun Türkiye'de uygulanabilirliğine ilişkin bir alan araştırması yer almaktadır.