İbn Arabî'nin ulemâ eleştirisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Uludağ Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖMER DURSUN

Danışman: ABDULLAH KARTAL

Özet:

Tasavvufun sistemli bir ilim haline gelme sürecinde sûfîler ile zâhiri ilim ehli arasında tartışmalar yaşanmıştır. Sûfîler ile ulemâ arasında yaşanan bu tartışmaların, tasavvuf düşüncesinin inşasında önemli bir rolü olduğu görülmektedir. Çünkü sûfîler kendilerini zâhir ehlinden gelen tenkitlere göre konumlandırmışlardır. Ancak İbn Arabî ile kendini zâhir ehline göre konumlandıran tasavvuf anlayışı, yerini tasavvufun merkezde yer aldığı metafizik anlayışa bırakmıştır. Zâhir ilimler de bu sisteme göre yeniden şekillenmiştir. Bu tezde İbn Arabî'nin tasavvuf düşüncesini inşa ederken epistemolojik ve ontolojik açıdan fukahâ ve kelâmcılara, Allah-âlem-insan arasındaki irtibat bağlamında yöneltmiş olduğu tenkitler ele alınmaktadır. Çünkü metafizik bir ilim olma sürecinde ortaya konulan tasavvuf anlayışı, eşyanın hem varlıktan hem de yokluktan yaratıldığı düşüncesine dayanmaktadır. Eşyanın kaynağı hakkında kurulmuş olan bu önerme, tasavvufun oluşum sürecini epistemolojik ve ontolojik açıdan yeniden sistemleştirmektedir. Buna göre elde edilen vârislik bilgisi, tasavvufun epistemolojik yönünü oluşturmakta ve bu bilgi kullanılarak Allah-âlem-insan arasında ontolojik bir ilişki tesis edilmektedir.