Yapısal hasar teşhisinde dalgacık dönüşümüne dayalı bir yöntem geliştirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hakan Gökdağ

Danışman: OSMAN KOPMAZ

Özet:

Doğal frekanslar, sönüm oranları ve doğal titreşim modları hasar sebebiyle yapının fiziksel özelliklerinde meydana gelen değişimlere duyarlı temel titreşim verileridirler. Titreşim modları, diğerlerinden farklı olarak, hasar yerine ait bilgiyi de içerir. Hasarlı bölgede mod verisinde hasar derecesi ile orantılı lokal süreksizlikler ortaya çıkar. Veride ölçümden kaynaklanan bir miktar parazit de mevcuttur. Dalgacık dönüşümü (DD) ölçüme karışan belli derecede parazite rağmen hasar kaynaklı süreksizliklerin yerini ve derecesini belirleyebilen bir matematiksel araçtır. DD'nin bu özelliğinden yararlanılarak, titreşim modları gibi konum verilerinin DD katsayıları ile hasar teşhisi yapılmaktadır. Bu konuda genellikle iki yaklaşım uygulanmaktadır. Birincisinde sadece hasarlı yapı verisine ait DD katsayıları kullanılır. İkincisinde sağlıklı haldeki verinin de DD katsayıları hesaplanır ve birincisinden çıkarılır. Birinci yaklaşımın üstün tarafı sağlıklı yapıya ait veriye ihtiyaç duymamasıdır. Çünkü bu tür bir referans veriyi elde etmek çoğu durumda zordur. Fakat hasar derecesi küçüldüğünde ve yüksek indisli titreşim modları kullanıldığında ikinci yaklaşım daha avantajlı olur. Bu çalışmada, sadece hasarlı haldeki veriyi kullanan, fakat performansı ikinci yaklaşımdakine yakın bir hasar teşhis yöntemi geliştirilmiştir. Yöntemin esası; uygun bir dalgacık fonksiyonu kullanarak ayrık DD (ADD) ile orijinal veriden bir yaklaşım fonksiyonu elde etmek ve bunu referans olarak kullanmaktır. Bunun için, öncelikle veri sınırlarda bozulma en az olacak şekilde genişletilir. Bu amaçla, performansı sıkça kullanılagelen yöntemlerden daha iyi olan, polinom uydurma esaslı basit ve etkili bir yöntem geliştirilmiştir. İkinci adımda, genişletilen veriden, sağlıklı haldeki mod şekli yerine kullanılmak üzere uygun bir yaklaşım fonksiyonu elde edilir. Bunun için ADD'nin çok-çözünürlüklü analiz özelliğinden ve sıfıra eşit momentlerinin sayısı yüksek dalgacıkların veri sıkıştırma kabiliyetinden yararlanılmıştır. ADD'de kullanılacak dalgacığın moment sayısı ve uygun ADD ayrışım düzeyinin nasıl belirleneceği izah edilmiş, yöntemin performansı kiriş, düzlem levha ve karmaşık şekilli sac parça gibi yapıların sayısal ve deneysel titreşim modları ile test edilmiştir.