Sınıf öğretmenlerinin eğitimde kukla kullanma eğilimlerine yönelik bir ölçek geliştirme çalışması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Dilber Çeşmecioğlu

Danışman: ÖMÜR SADİOĞLU

Özet:

Kuklalar uzun yıllardır eğitim, psikoloji ve tiyatro gibi alanlarda kullanılan çocuk gelişimini destekleyici araçlardır. Eğitimde de kukla kullanımının olumlu sonuçlarına yönelik pek çok kaynak olmasına rağmen kuklalar yaygın olarak kullanılmamaktadır. Eğitimde kukla kullanımının gelişmesi büyük ölçüde öğretmenlerin bu konudaki görüşlerine ve eğilimlerine bağlıdır. Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin kukla kullanımı eğilimine yönelik bir ölçek geliştirerek onların bu konudaki görüşlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda ölçek geliştirme yöntemi izlenerek, kapsam geçerliliği sağlamak için uzman ve öğretmen görüşleri alınarak 50 soruluk bir taslak ölçek hazırlanmıştır. Taslak ölçek, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında MEB'e bağlı ilkokullarda görev yapan 239 sınıf öğretmenine uygulanmıştır. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sırasında Direct Oblimin döndürme tekniği kullanılmıştır. Maddelerin faktör yükleri incelenmiş, birden fazla faktörde yüklenen maddeler ölçekten sırasıyla çıkarılmıştır. Bu işlemler sonrasında 14 maddelik, dört alt boyutlu bir ölçek oluşturulmuştur. Birinci faktörde, .60 ve üzeri yük değerinde, kukla kullanımının bilişsel gelişime etkisine yönelik dört madde bulunmaktadır. İkinci faktörde, .69 ve üzeri yük değerine sahip dört madde kukla kullanımının sosyal-duyuşsal gelişime etkisi ile ilgilidir. Üçüncü faktörde, .47 ve üzeri yük değerine sahip üç madde kukla kullanımının kinestetik gelişime etkisini ölçmektedir. Dördüncü faktörde ise .71 ve üzeri yük değerlerine sahip üç madde, kukla kullanımının sınıf yönetimine etkisi ile ilgilidir. Bu üç madde, kukla kullanımına yönelik olumsuz ifadeler taşıdığı için ters kodlanmaktadır. Bilişsel Gelişim, Sosyal-Duyuşsal Gelişim, Kinestetik Gelişim ve Sınıf Yönetimi faktörleri, genel eğilimdeki varyansın %61,52'sini açıklayıcı güce sahiptir. Doğrulayıcı Faktör Analizi ile dört faktörlü model test edilmiş ve modelin kabul edilen uyum endekslerine sahip olduğu görülmüştür. Güvenirlik analizlerine göre ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0.79'dur. Analizler sonucunda, 14 maddelik, "Sınıf Öğretmenlerinin Eğitimde Kukla Kullanma Eğilimleri Ölçeği''nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Bu ölçek, eğitimde kukla kullanımında önemli bir değişken olan öğretmenlerin eğilimini incelemek için faydalı olacaktır.