Nizârî-i Kuhistânî'nin Rûz ü Şeb mesnevîsi inceleme ve transkripsiyonlu metin


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2012

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeliha Yaman Alban

Danışman: SADETTİN EĞRİ

Özet:

Rûz ü Şeb adlı eser, XIII. yüzyıl sonları ve XIV. yüzyıl başlarında yaşamış ünlü şairlerden biri olan Nizârî-i Kuhistânî'nin Gece ve Gündüz arasındaki münakaşayı ele aldığı alegorik tarzda bir mesnevîdir. Eserde münâzara geleneğinin uç noktalarına varılmış ve konuya yoğun tasvir ve teşbihlerle zenginlik katılmıştır.Nizâri, mesnevîye tevhîd ile başlamış, ardından münâcât, na't ve dönemin şahına övgülerde bulunduğu medh bölümlerine yer vermiştir. Yirmi üç bölüm ve beşyüz elli beyitten oluşan Rûz ü Şeb mesnevîsinde, Gece ve Gündüz arasındaki münakaşa, dördüncü bölümden yirmi birinci bölüme kadar olan beyitleri kapsamaktadır. Mesnevînin sonunda, Haydarîliğin kurucusu Kutbeddin Haydar ile ilgili hikâyeye yer verilmiş ve sonrasında Nizârî, mesnevînin yazılış nedeni ve eserle ile ilgili bilgiler vermesinin ardından, dönemin İran şahı Şemseddîn Ali hakkında övgüler ve peygambere salâvat ile mesnevîyi sonlandırmıştır.Bu çalışma, öncelikle konunun işlendiği dönem olan XIII. ve XIV. yüzyıl sosyal ve edebi hareketlerinin yer aldığı giriş bölümüyle başlamakta ve ardından sırasıyla, Nizârî'nin hayatı, edebi kişiliği ve eserleri, Nizârî'nin mensubu olduğu öne sürülen İsmâilîlik ve Nizarîlik mezheplerinin açıklaması ve teze konu olan Rûz ü Şeb mesnevîsi ayrıca daha birçok edebi alanda çalışmaları bulunan Nasrullah Pürcevâdî'nin eser hakkındaki değerlendirmeleri, mesnevînin genel hatlarla ele alındığı eserin tertibi ve bölümleri, mesnevînin çevirisi, transkripsiyonlu metin, eser için hazırlanan sözlük, eserin orijinal resimleri, eserle ilgili fotoğraflar, kaynaklar ve dizinin yer aldığı yedi bölümden oluşmaktadır.