Refahın ötesi: Öznel iyi oluş üzerine ekonometrik denemeler


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Bursa Uludağ Üniversitesi, SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Süreyya Dal

Danışman: MUSTAFA SEVÜKTEKİN

Özet:

Eski Yunan'dan itibaren, bireyin yaşam kalitesi ya da bireyin mutlu olması için gerekli şartlar filozoflar, politika yapıcılar, psikologlar, ekonomistler ve sosyologlar tarafından tartışılmaktadır. Literatürde bireyin mutlu olmasını sağlayan iyi yaşama ait birden çok tanım mevcutken, bu mevcut tanımlar arasında bir görüş birliği yoktur. Bunun sonucunda bu iyi yaşamın nasıl ölçüleceği hakkında da farklı düşünceler mevcuttur. Yaşam kalitesi, mutluluk, öznel iyi oluş ve memnuniyet sık sık birbiri yerine kullanılmaktadır. Bu kapsamda iyi yaşamı anlamak için kullanılan öznel iyi oluş kavramı literatürde yaygın bir şekilde araştırılmıştır. Literatürdeki çalışmaların büyük çoğunluğu, öznel iyi oluşu belirleyen etmenleri tespit etmeye yönelikken yoksul insanların ihtiyaçlarını karşılamak için aldıkları sosyal yardımların öznel iyi oluş üzerindeki etkisini araştıran kısıtlı sayıda çalışma mevcuttur. Bu kapsamda, Türkiye'de yoksul insanların yani yemek, barınma, giyinme gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için yardıma ihtiyaç duyan insanların aldıkları sosyal yardımların öznel iyi oluşları üzerindeki etkisini araştırmak için TÜİK 2013 Gelir ve Yaşam Koşulları veri seti kullanılarak sıralı bağımlı değişkenli modellerde kullanılan üç farklı tahmin yöntemi aracılığıyla sonuçlar karşılaştırılmıştır. Tahmin sonuçlarına göre, her üç modelde de öznel iyi oluş ve sosyal yardım arasındaki ilişkin negatif yönlü ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu durum yoksul olan bireylerin kendilerini daha yoksul hissettiklerini, bu yüzden de daha mutsuz olarak ifade ettiklerini göstermektedir. Orantılılık varsayımı sağlanmadığında bu varsayıma ihtiyaç duymayan, tahmin edilen parametre sayısı açısından daha tutumlu olan stereotip modelin uygun bir tahmin yöntemi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.